Martin Luther King Jr. begint zijn autobiografie met de volgende verklaring,

“Natuurlijk was ik religieus. Ik ben opgegroeid in de kerk. Mijn vader is een prediker, mijn grootvader was een prediker, mijn overgrootvader was een prediker, mijn enige broer is een prediker, mijn vaders broer is een prediker. Dus ik had niet veel keus. “1 Maar natuurlijk had King, net als wij allemaal, wel een keus, en hij maakte die met heel zijn hart, ziel, verstand en kracht. Men kan zich afvragen of King onze passage heeft gehoord tijdens zijn vroege dagen van onderricht in het geloof, en of hij de situatie waar Jozua over spreekt herkende als zijn eigen situatie: een gemeenschap met een historische, verbondsrelatie met God moet er niettemin voor kiezen om in die relatie te leven.

De lectionariumtekst komt aan het eind van het boek Jozua, wanneer Jozua het volk heeft opgeroepen naar Schechem te komen om hun verbond met God te vernieuwen. Hij vertelt de geschiedenis van deze verbondsrelatie. Hij begint met de herinnering aan hun verre verleden, “lang geleden”, letterlijk “van eeuwigheid”, toen de voorouders van de Israëlieten “in het land aan gene zijde van de rivier” woonden, dat wil zeggen, de Eufraat. Vervolgens vertelt hij wat God voor hun voorouders deed: hij gaf hun nakomelingen en een goed land; hij trof hun vijanden en haalde hen uit de slavernij; hij bracht hen naar een nieuw land en gaf hen de overwinning op de Amorieten.

Merk op dat Jozua niet de typische driedeling volgt van de herinnering aan de voorouders Abraham, Izaäk en Jakob. In plaats daarvan gaat hij nog verder terug in de geschiedenis tot Terah, Abrahams vader, en betrekt hij ook de minder bekende Nahor, Abrahams broer. Daarmee laat Jozua zien dat er vanaf het begin van het verhaal altijd onderstromen zijn geweest van de trouweloosheid van de Israëlieten. Terah en Nahor “dienden andere goden” (vers 2). We zien dit bewijs in Genesis 31:53. Wanneer Jakob en Laban hun verbond sluiten in Mizpa, zweren zij bij de God van Abraham en de goden (‘elohe) van Nahor. Vanaf het begin van Israëls geschiedenis is er dus bewijs van hen die er niet voor kozen de Heer te dienen.

Tegen deze achtergrond van polytheïstische voorouders die andere goden dienden, spoort Jozua het volk aan God te vrezen en te dienen in volkomen trouw (Jozua 24:14). “Dien God” wordt het kernrefrein van Jozua’s boodschap. Hij herhaalt het woord twee keer in vers 14, en het komt drie keer voor in de volgende vier verzen. Alleen de New English Translation vertaalt het woord als “aanbidden”; andere Engelse vertalingen vertalen het als “dienen”. Beide vertalingen hebben hun waarde, omdat het semantische bereik van het werkwoord suggereert dat God aanbidden hetzelfde is als God dienen. “Aanbidden” benadrukt dat we alleen God moeten aanbidden en niet moeten buigen voor andere goden (zoals het Oude Testament voortdurend herhaalt).

Niettemin is in Jozua het woord “dienen” zinvoller, vooral vanwege de nabijheid van Exodus. De Israëlieten zijn bevrijd uit de slavernij in Egypte, maar hun vrijheid is niet absoluut. Integendeel, zij gaan van Farao’s dienaren naar Gods dienaren. Maar in tegenstelling tot het soort slavernij en dienstbaarheid dat zij in Egypte verrichtten, moeten zij er deze keer voor kiezen om God te dienen.

In feite erkent Jozua dat het dienen van God misschien niet iets is wat de mensen willen doen. Vers 15 begint met Jozua’s erkenning dat het misschien niet wenselijk is (NIV), of dat het volk misschien niet bereid is (NRSV) om de Heer te dienen. Deze vertalingen missen de rauwe eerlijkheid van de ESV en de KJV, die de dramatiek van het letterlijke Hebreeuws weerspiegelen. Het is niet eenvoudigweg dat het dienen van God het volk onaangenaam lijkt, maar dat het “slecht is in uw ogen” (ESV) en dat het “u slecht lijkt” (KJV).

Als het een keuze is – misschien onwenselijk, misschien zelfs slecht – om God te dienen, waarom zou je die dan maken? De Israëlieten zelf geven ons twee antwoorden, aangeduid door het woord “want”. Het eerste komt in vers 17. De reden om God te dienen is vanwege wat God voor hen heeft gedaan. Ze luisterden naar de preek van Jozua! Ze echoën de geschiedenis terug die Jozua zelf in detail voor hen heeft verteld. De tweede reden komt op natuurlijke wijze voort uit de eerste. Als God dit voor ons heeft gedaan, dan is hij onze God. Deze bevestiging krijgt meer diepgang wanneer zij wordt geplaatst tegen de achtergrond van het polytheïsme.

In vers 15 wijst Jozua op de beschikbaarheid van andere goden – de goden van de Amorieten, de goden van hun voorouders, of de Heer. Maar het volk erkent terecht dat de Heer hun God is. Het zou absurd zijn andere goden te dienen, en God te verlaten, terwijl deze God de onze is! Het is veelbetekenend dat het volk dit bevestigt. De Israëlieten lijden vaak aan geheugenverlies als het gaat om de herinnering aan Gods daden in het verleden, maar niet hier.

De lectionariumtekst eindigt voordat het hoofdstuk eindigt, wat enigszins ongelukkig is, want het gesprek tussen Jozua en het volk gaat door met prachtige retorische flair. Jozua heeft de uitdaging neergelegd – kies om God te dienen – en het volk heeft geantwoord: “Wij zullen God dienen!” Niet tevreden met dit, legt Jozua de handschoen neer, vertelt hen dat zij God niet kunnen dienen, en waarschuwt hen voor de gevolgen als zij de Heer verlaten. Hierop zingt het volk opnieuw het refrein: “Wij zullen de Heer dienen” (verzen 21, 24). Jozua besluit met zichzelf uit het beeld te verwijderen. Hij zal geen getuige zijn van de beloften van het volk, maar in plaats daarvan “getuigt het volk tegen zichzelf dat gij ervoor gekozen hebt de Heer te dienen” (22).

In de evangelieles van vandaag erkent Jezus eveneens de noodzaak om “ervoor te kiezen God te dienen”, ook al zal het moeilijk zijn. In antwoord op Jezus’ harde lessen, vertrekken sommigen. Jezus erkent dat de twaalf misschien ook willen vertrekken. Petrus antwoordt met de woorden: “Heer, naar wie zullen wij gaan? U hebt de woorden van het eeuwige leven” (Johannes 6:68). Ze kunnen weggaan, maar waarom zouden ze? Jezus heeft hen zover gebracht, en hij is hun God, met de woorden van eeuwig leven.

1Martin Luther King, Jr. De Autobiografie van Martin Luther King, Jr. (New York: Warner Books, 1998), 3.