Van https://en.wikipedia.org/wiki/Information_science

Informatiewetenschappen is een interdisciplinair vakgebied dat zich voornamelijk bezighoudt met de analyse, verzameling, classificatie, manipulatie, opslag, retrieval, verplaatsing, verspreiding en bescherming van informatie. Beoefenaars binnen het vakgebied bestuderen de toepassing en het gebruik van kennis in organisaties, samen met de interactie tussen mensen, organisaties en alle bestaande informatiesystemen, met het doel informatiesystemen te creëren, te vervangen, te verbeteren, of te begrijpen. Informatiewetenschap wordt vaak (ten onrechte) beschouwd als een tak van de informatica; het dateert echter van voor de informatica en is eigenlijk een breed, interdisciplinair gebied, waarin niet alleen aspecten van de informatica zijn opgenomen, maar vaak ook uiteenlopende gebieden zoals archiefwetenschap, cognitiewetenschap, handel, communicatie, recht, bibliotheekwetenschap, museologie, management, wiskunde, filosofie, overheidsbeleid en sociale wetenschappen.

Informatiewetenschap mag niet worden verward met informatietheorie of bibliotheekwetenschap. Informatietheorie is de studie van een bepaald wiskundig concept van informatie. Informatiewetenschap als academische discipline wordt vaak onderwezen in combinatie met bibliotheekwetenschap als bibliotheek- en informatiewetenschap. Bibliotheekwetenschap als zodanig is een vakgebied dat verband houdt met de verspreiding van informatie via bibliotheken, waarbij gebruik wordt gemaakt van de beginselen van de informatiewetenschap. Informatiewetenschap houdt zich bezig met alle processen en technieken die betrekking hebben op de levenscyclus van informatie, waaronder vastleggen, genereren, verpakken, verspreiden, transformeren, verfijnen, herverpakken, gebruiken, opslaan, communiceren, beschermen, presenteren enz. op alle mogelijke manieren.

Grondslagen van de informatiewetenschap

Toepassingsgebied en benadering

Informatiewetenschap richt zich op het begrijpen van problemen vanuit het perspectief van de betrokken belanghebbenden en past vervolgens informatie en andere technologieën toe als dat nodig is. Met andere woorden, zij pakt eerst systeemproblemen aan in plaats van afzonderlijke stukjes technologie binnen dat systeem. In dit opzicht kan men informatiewetenschap zien als een antwoord op technologisch determinisme, de overtuiging dat technologie “zich ontwikkelt volgens haar eigen wetten, dat zij haar eigen potentieel realiseert, slechts beperkt door de beschikbare materiële middelen en de creativiteit van haar ontwikkelaars. Zij moet daarom worden beschouwd als een autonoom systeem dat alle andere subsystemen van de maatschappij controleert en uiteindelijk doordringt.”

Vele universiteiten hebben hele colleges, afdelingen of scholen gewijd aan de studie van de informatiewetenschap, terwijl talrijke informatiewetenschappers werkzaam zijn in disciplines als communicatie, computerwetenschap, recht, bibliotheekwetenschap en sociologie. Verscheidene instellingen hebben een I-School Caucus gevormd (zie Lijst van I-Schools), maar talrijke andere instellingen hebben ook een uitgebreid informatie-onderwerp.

Binnen de informatiewetenschappen zijn er vanaf 2013 onder meer de volgende actuele onderwerpen:

• human-computer interaction
• groupware
• the semantic web
• value-sensitive design
• iteratieve ontwerpprocessen
• the ways people generate, informatie gebruiken en vinden

Definities van informatiewetenschap

Een vroege definitie van informatiewetenschap (die teruggaat tot 1968, het jaar waarin het American Documentation Institute zichzelf omdoopte tot de American Society for Information Science and Technology) luidt:

“Informatiekunde is die discipline die de eigenschappen en het gedrag van informatie onderzoekt, de krachten die de informatiestroom beheersen, en de middelen om informatie te verwerken voor optimale toegankelijkheid en bruikbaarheid. Zij houdt zich bezig met het geheel van kennis met betrekking tot de oorsprong, verzameling, organisatie, opslag, opvraging, interpretatie, overdracht, transformatie en het gebruik van informatie. Dit omvat het onderzoek van informatievoorstellingen in zowel natuurlijke als kunstmatige systemen, het gebruik van codes voor efficiënte berichtoverdracht, en de studie van informatieverwerkende apparaten en technieken zoals computers en hun programmeersystemen. Het is een interdisciplinaire wetenschap, afgeleid van en verwant aan gebieden als wiskunde, logica, linguïstiek, psychologie, computertechnologie, operationeel onderzoek, grafische kunsten, communicatie, bibliotheekwetenschap, management en andere soortgelijke gebieden. Het heeft zowel een zuivere wetenschappelijke component, die het onderwerp onderzoekt zonder rekening te houden met de toepassing ervan, als een toegepaste wetenschappelijke component, die diensten en producten ontwikkelt.” (Borko, 1968, p.3).

Sommige auteurs gebruiken informatica als synoniem voor informatiewetenschap. Dit geldt vooral in verband met het concept dat in het midden van de jaren zestig door A. I. Michailov en andere Sovjet-auteurs werd ontwikkeld. De Mikhailov-school zag informatica als een discipline die verband houdt met de studie van wetenschappelijke informatie. Informatica is moeilijk precies te definiëren vanwege de zich snel ontwikkelende en interdisciplinaire aard van het vakgebied. In academische informatica-programma’s ontstaan definities die afhankelijk zijn van de aard van de hulpmiddelen die worden gebruikt om zinvolle informatie uit gegevens af te leiden.

Regionale verschillen en internationale terminologie maken het probleem nog ingewikkelder. Sommigen merken op dat veel van wat tegenwoordig “Informatica” wordt genoemd, vroeger “Informatiewetenschap” werd genoemd – althans op gebieden als medische informatica. Toen bijvoorbeeld bibliotheekwetenschappers ook de term “Informatiewetenschap” begonnen te gebruiken om naar hun werk te verwijzen, ontstond de term “informatica”:

• in de Verenigde Staten als reactie van computerwetenschappers om hun werk te onderscheiden van dat van de bibliotheekwetenschap
• in Groot-Brittannië als term voor een informatiewetenschap die zowel natuurlijke als kunstmatige of gemanipuleerde informatieverwerkende systemen bestudeert

Een andere term die als synoniem voor “informatiewetenschap” wordt gebruikt, is “informatiesystemen”. Brian Campbell Vickery’s Information Systems (1973) plaatst informatiesystemen binnen IS. Ellis, Allen, & Wilson (1999) daarentegen geven een bibliometrisch onderzoek dat de relatie beschrijft tussen twee verschillende gebieden: “information science” en “information systems”.

Filosofie van de informatie

Filosofie van de informatie (PI) bestudeert conceptuele vraagstukken die zich voordoen op het snijvlak van informatica, informatietechnologie, en filosofie. Zij omvat het onderzoek naar de conceptuele aard en de grondbeginselen van informatie, met inbegrip van de dynamiek, het gebruik en de wetenschappen ervan, alsmede de uitwerking en toepassing van informatietheoretische en computationele methodologieën op de filosofische problemen ervan.

Ontologie

In de computer- en informatiewetenschappen geeft een ontologie formeel kennis weer als een verzameling concepten binnen een domein, en de relaties tussen die concepten. Zij kan worden gebruikt om te redeneren over de entiteiten binnen dat domein en kan worden gebruikt om het domein te beschrijven.

Meer specifiek is een ontologie een model voor het beschrijven van de wereld dat bestaat uit een verzameling typen, eigenschappen, en relatietypen. Wat daar precies omheen wordt gegeven varieert, maar het zijn de essenties van een ontologie. Over het algemeen wordt ook verwacht dat er een nauwe overeenkomst bestaat tussen de echte wereld en de eigenschappen van het model in een ontologie.

In theorie is een ontologie een “formele, expliciete specificatie van een gedeelde conceptualisatie.” Een ontologie geeft een gedeelde woordenschat en taxonomie weer die een domein modelleert met de definitie van objecten en/of concepten en hun eigenschappen en relaties.

Ontologieën zijn de structurele kaders voor het organiseren van informatie en worden gebruikt in kunstmatige intelligentie, het Semantische Web, systems engineering, software engineering, biomedische informatica, bibliotheekwetenschap, enterprise bookmarking, en informatiearchitectuur als een vorm van kennisrepresentatie over de wereld of een deel ervan. De creatie van domeinontologieën is ook fundamenteel voor de definitie en het gebruik van een raamwerk voor enterprise-architectuur.