‘ Voorbeeldantwoord

Lawaai is een goed voorbeeld van iets waar we aan wennen. Stel, je gaat naar de bibliotheek om wat te studeren, maar er wordt gebouwd en je wist daar niets van. De eerste keer dat je bouwlawaai hoort – boem – is het een beetje eng; de tweede keer dat je het hoort is het een beetje minder eng; de derde en vierde en vijfde keer … en na uren en uren studeren voor je Inleiding tot de Psychologie examen in de bibliotheek, merk je dit lawaai zelfs nauwelijks op.

Wonen mensen in slaapzalen op de campus? En verbranden mensen popcorn in deze slaapzalen, gebeurt dit? En wat gebeurt er als je popcorn verbrandt? Het brandalarm gaat af. Wat gebeurt er de eerste keer dat het brandalarm afgaat als je op de universiteit zit? Je raakt in paniek. Oh mijn hemel, ik zit op de universiteit, ik heb alles wat ik bezit meegenomen en in deze kleine ruimte gestopt en nu gaat het verbranden en weg zijn. Iedereen rent naar buiten in hun pyjama. De tweede keer dat het brandalarm afgaat, gaan we wat langzamer, want de vorige keer was het gewoon verbrande popcorn. De derde keer, gaan we een beetje langzamer, de vierde keer gaan we een beetje langzamer. De vijfde keer, komen we niet eens uit bed. Dat is gewenning in het echte leven.

‘ Voorbeeldantwoord

Heeft iemand broers of zussen? Je zit in de auto met je zus en ze geeft je een por in je schouder en jij zegt: “Hou op.” Ze duwt je in je schouder en jij zegt, “Hou op!” Zij porren u in de schouder en u bent zoals, “Quit it!” Zij prikt u in de schouder en u slaat haar in het gezicht. Dat is sensibilisatie: je gedragsreactie neemt toe naarmate de stimulus wordt herhaald. Gewenning is een uitstekende manier om leren te onderzoeken bij mensen die niet kunnen aangeven wat ze leren, zoals dieren of baby’s, want als je een stimulus steeds opnieuw presenteert, trekt het organisme zich er steeds minder van aan. Je kunt dit meten door middel van kijktijd – een methode die gebruikt wordt bij het bestuderen van baby’s. Gewenning is ook een goede manier om na te gaan of een organisme het verschil kan zien tussen twee soorten stimuli. Bij het bestuderen van een dier zal, als een stimulus steeds opnieuw wordt afgespeeld en het dier zich er erg mee gaat vervelen, de kijktijd afnemen. Bij een nieuwe stimulus (waaraan het dier kan zien dat die nieuw is) zal de kijktijd toenemen. Maar als het dier het verschil niet kan zien, zal het gewend blijven.

Klassieke conditionering is een vorm van associatief leren die optreedt wanneer een neutrale stimulus gekoppeld wordt aan een stimulus die een gedrag veroorzaakt. Na een tijdje kan de neutrale stimulus het gedrag uit zichzelf veroorzaken. Psychologen hebben allerlei ingewikkelde namen bedacht voor deze dingen, en het zal de moeite waard zijn te weten wat ze zijn en hoe ze van toepassing zijn op verschillende voorbeelden.

In het geval van Pavlov’s hond, is voedsel de ongeconditioneerde stimulus. Ongeconditioneerde stimulus is natuurlijk. Er hoefde niets geleerd te worden. Wat is de ongeconditioneerde reactie? Het is het kwijlen, de hond zijn natuurlijke reactie. De neutrale stimulus is waar de hond niets om geeft; hij heeft geen specifieke reactie op dit geluid. Maar als je dit herhaalt, de neutrale stimulus afspeelt en de ongeconditioneerde stimulus voordoet, wat zal er dan uiteindelijk gebeuren? De hond zal watertanden als reactie op het geluid. Dit maakt het geluid de geconditioneerde stimulus.

Houd in gedachten dat de ongeconditioneerde respons en de geconditioneerde respons in wezen hetzelfde zijn: opgewonden raken over het voedsel. Het is alleen de manier waarop ze tot stand komen die verschilt.

Dus we kunnen denken aan de tijdsvolgorde waarin deze zich voordoen. We kunnen denken aan voorwaartse conditionering, waarbij de geconditioneerde stimulus voor de ongeconditioneerde stimulus komt (bel en dan voedsel); achterwaartse koppeling, waarbij de ongeconditioneerde stimulus eerst komt (voedsel en dan bel); of gelijktijdige conditionering, wanneer ze samen voorkomen. En wat is volgens jou de meest effectieve manier om iemand hierop te trainen? Welke van deze zal het beste helpen om de bel en het voedsel te leren?

Een tweede soort associatief leren is operant, of instrumenteel, conditioneren. Dit is het proces waarbij een gedrag geassocieerd wordt met de gevolgen. Het grote verschil is dat er aanvankelijk geen ongeconditioneerde stimulus is. Het dier doet iets, er gebeurt iets positiefs, en dus wordt het gedrag herhaald. En dit komt tot stand door de wet van het effect: handelingen die leiden tot een meer bevredigende stand van zaken zullen eerder worden herhaald.

Operante conditionering kan tot stand worden gebracht door een verscheidenheid van bekrachtigingsschema’s en soorten beloning. We kunnen denken aan bekrachtiging als beloning – dat wat je doet om goed gedrag te bevorderen – en straf als, nou ja, straf – dat wat je doet om slecht gedrag te bestraffen. En we gaan een aantal termen gebruiken die een beetje contra-intuïtief zijn, dus laten we eens nadenken over waarom ze worden genoemd zoals ze zijn.

Je kunt positieve bekrachtiging hebben, waarbij iets goeds wordt gegeven. Versterking omdat het een beloning is, en positief omdat er iets wordt geïntroduceerd.

Positieve straf is wanneer iets slechts wordt geïntroduceerd om gedrag in de tegenovergestelde richting te vormen, en negatieve straf is wanneer iets goeds wordt weggenomen.

Terwijl je worstelt met deze enigszins verwarrende termen, probeer je eigen voorbeelden toe te voegen aan de grafiek:

” Vorige