Co to jest neuroterapia &jak może pomóc poprawić ostrość, nastrój &wydajność mózgu?

Neuroterapia jest podejściem do terapii dla problemów takich jak lęk, depresja, mgła mózgowa i zmęczenie, że cele zmiany stanów mózgu. Termin ten obejmuje neurofeedback i biofeedback, które mają na celu przekwalifikowanie mózgu, albo rozwijając nowe umiejętności lub zwiększając sprawność mózgu i wydajność poprzez ćwiczenia. Ale neuroterapia obejmuje również wykorzystanie technik stymulacji mózgu, takich jak przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS), audiowizualny entrainment (AVE lub AVS) i czaszkowa elektrostymulacja (CES).

Neuroterapia opiera się na założeniu, że to, jak myślimy, czujemy i działamy, znajduje odzwierciedlenie w naszym funkcjonowaniu fizjologicznym, szczególnie w mózgu i układzie nerwowym. Problemy takie jak depresja i lęk powstają, gdy mózg utknie w niedostosowanych stanach i wzorcach. Często te niekorzystne wzorce są w pewnym sensie wyuczone – na przykład zostałeś uwarunkowany, aby odczuwać niepokój i panikę, kiedy musisz wsiąść do zatłoczonego pociągu lub autobusu. Neuroterapia otwiera możliwość nowego uczenia się, tworząc nowe ścieżki mózgowe, które służą nam lepiej.

Ponieważ neuroterapia jest powiązana z uczeniem się, zmiany, które wywołuje są trwałe (poza okresem terapii), a neuroterapia jest ogólnie bezpieczna i tylko minimalnie inwazyjna.

Zastosowania &Zalety neuroterapii

W uproszczeniu, neuroterapia ma na celu poprawę funkcjonowania mózgu. Powszechne zastosowania obejmują:

• zmniejszenie stresu i zarządzanie lękiem (także paniką)
• poprawa nastroju i budowanie odporności emocjonalnej
• poprawa uwagi, koncentracji, skupienia i innych aspektów funkcji wykonawczych
• poprawa wydajności poznawczej i uczenia się
• wzmacnianie motywacji i energii oraz nauka zarządzania zachciankami, problemami z nawykami i uzależnieniami.

Ważne zastrzeżenie: Nie jestem osobiście wykwalifikowany jako lekarz i nie twierdzę, że oferuję leczenie problemów klasyfikowanych jako zaburzenia medyczne (na przykład, depresja i ADHD).

Jak działa neuroterapia?

Strategia neuroterapii polega na stymulowaniu zmian neuroplastycznych, czyli zmian w strukturze i/lub funkcji komórek mózgowych. Zazwyczaj zmiana neuroplastyczna oznacza w pewien sposób „przekierowanie” neuronów. Zmiana ta może być napędzana wewnętrznie lub zewnętrznie (tj. czynnik napędzający lub wyzwalający może być w samym mózgu lub może pochodzić z jakiegoś bodźca spoza mózgu).

Psychiatra i badacz Norman Doidge jest uznanym autorytetem w dziedzinie neuroplastyczności, a w swojej ostatniej książce „The Brain’s Way of Healing” wymienia pięć elementów uzdrawiania neuroplastycznego (nie wszystkie z nich muszą być obecne w każdym przypadku):

1. Ogólne Uzdrowienie Komórkowe

W przypadkach (na przykład) urazowego uszkodzenia mózgu lub toksycznego urazu (np. zatrucia metalami ciężkimi) pierwszą rzeczą, która musi się wydarzyć, jest odzyskanie ogólnej funkcji komórkowej zarówno w neuronach, jak i w gliach (które są komórkami podporowymi w mózgu).

2. Neurostymulacja

Dr Doidge uważa, że musi być jakiś bodziec, aby ożywić obwody mózgowe, które zostały uśpione. On daje kilka przykładów w jego książce, w tym niski intentsity lazer światło (miękki lazer lub zimny lazer) i celowe myślenie i zachowania (tj. wewnętrznie napędzane neuroplastyczne zmiany). Wymieniam kilka innych w dalszej części tego artykułu.

3. Neuro-modulacja

Mózg może modulować własne funkcjonowanie – równoważąc ekscytację i hamowanie. Dr Doidge opisuje to jako uciszanie hałaśliwego mózgu i poprawę jego „stosunku sygnału do szumu”.

4. Neurorelaksacja

Zadbanie o sen jest ważne dla uzdrowienia mózgu – wiadomo, że w głębokim śnie mózg przechodzi swego rodzaju proces oczyszczania komórkowego.

5. Neurozróżnicowanie i uczenie się

Zregenerowany mózg jest teraz w stanie rozpocząć ponowne uczenie się utraconych funkcji. Każdy proces uczenia się wiąże się ze zmianami neuroplastycznymi, jak wykazał dr Doidge w swojej pierwszej książce „The Brain That Changes Itself”.

Typy neuroterapii

Powtarzając kwestię, którą poruszyłem wcześniej, neuroplastyczność może być albo wewnętrznie, albo zewnętrznie napędzana. Oznacza to, że zasadniczo istnieją dwa rodzaje neuroterapii:

• Neuroterapia oparta na uczeniu się, warunkowaniu i treningu (tj. obejmująca wewnętrznie napędzane zmiany neuroplastyczne). Ważnymi przykładami są biofeedback i neurofeedback (więcej na ich temat poniżej). Metody te mogą obejmować rozwój umiejętności, lub zwiększenie „sprawności mózgu” poprzez ćwiczenia (jak rodzaj treningu siłowego dla mózgu) lub jakąś kombinację tych dwóch. Z punktu widzenia pięciu elementów neuroplastycznego uzdrawiania dr Doidge’a, ten rodzaj neuroterapii jest prawdopodobnie w przeważającej mierze kwestią etapu 5, neurodyferencjacji i uczenia się, ale z wkładem neuromodulacji i neurorelaksacji.
• Neuroterapia oparta na stymulacji mózgu (tj. zewnętrznie napędzana neuroplastyczność). Wyraźnie w schemacie Dr Doidge’a neurostymulacja jest elementem dominującym – ale to nie znaczy, że inne elementy nie są również zaangażowane.

Moje myślenie jest takie, że stymulacja mózgu wyciąga (lub popycha) mózg z jego nawykowego wzorca lub stanu (który może być stanem „utknięcia” lub złym wzorcem), a następnie naturalna skłonność mózgu do samoregulacji, lub samorównoważenia, lub nawet samouzdrawiania, wkracza. Innymi słowy stymulacja jest rodzajem stresora, z którego mózg naturalnie „odzyskuje”, najlepiej jak potrafi.

Proces ten może przebiegać równolegle do innych form zmian – na przykład, jeśli idziesz na siłownię i podnosisz ciężary, podkreślasz swoje mięśnie powodując drobne uszkodzenia. W ciągu następnych godzin i dni mięśnie leczą się same, być może odrastając silniejsze niż wcześniej (zwłaszcza jeśli powtórzysz ćwiczenie).

Jeśli jest to rzeczywiście mechanizm, pomogłoby to wyjaśnić, dlaczego tak wiele różnych form stymulacji wydaje się mieć podobne korzyści. Weźmy jeden przykład, tDCS, który wyjaśniam bardziej szczegółowo poniżej. W tej technice typowo stosuje się napięcie z lewej półkuli do prawej. Ale co się stanie, jeśli elektrody zostaną przyłożone „w niewłaściwą” stronę? Czy można sobie zaszkodzić? Zadałem to pytanie osobie znającej się na rzeczy i najwyraźniej nadal ma to korzystny efekt, ale wolniej niż w „prawidłowy” sposób.

Przykłady neuroterapii

1. Neurofeedback & Biofeedback

Biofeedback jest narzędziem treningowym, które mierzy jakąś formę aktywności fizjologicznej w organizmie i przekazuje z powrotem zmieniający się sygnał w czasie rzeczywistym, stwarzając możliwość rozwoju większej samoświadomości, a także nauki wpływania na swoją fizjologię w pożądanym kierunku.

Neurofeedback jest formą biofeedbacku, który opiera się na bezpośrednim pomiarze aktywności mózgu, takim jak EEG. (Opisuję EEG neurofeedback pełniej w tym artykule.)

Jasno biofeedback i neurofeedback są formami wewnętrznie napędzanej neuroterapii, choć może być tak, że sama sesja treningowa jest rodzajem stymulacji, która w pewnym sensie stresuje mózg i prowokuje „powrót do zdrowia”.

Wiodący praktyk neurofeedback, dr Paul Swingle, opracował technikę, którą nazywa „kierowaniem mózgiem”, która łączy stymulację mózgu ze sprzężeniem zwrotnym (innymi słowy stymulacja jest uwarunkowana określonym stanem mózgu).

2. Stymulacja mózgu

Neuroterapia oparta na stymulacji mózgu może przybierać kilka form.

tDCS – Trans-cranial Direct Current Stimulation

tDCS polega na przyłożeniu stałego (ciągłego) napięcia do skóry głowy, tak aby aktywować (lub zwiększać pobudliwość neuronów) lub hamować mózg w punktach styku. Potrzebne są dwie elektrody, pomiędzy którymi przepływa prąd elektryczny. Jedna lub obie mogą znajdować się na głowie (druga może być w pobliżu, np. na ramieniu). Niewielki prąd (około 1 miliampera) może być odczuwany jako lekkie mrowienie.

Praktyk może wybrać miejsce umieszczenia elektrod (a tym samym, która część mózgu ma być stymulowana) i może odwrócić polaryzację, a więc albo aktywować, albo hamować mózg.

Technologia jest niezwykle prosta i tania – na rynku jest już kilka urządzeń konsumenckich (prawdopodobnie najbardziej znanym jest Focus tDCS). Zazwyczaj można przeprowadzić około dziesięciu sesji w ciągu kilku tygodni.

Wstępne badania nad tDCS sugerują, że jest to bardzo obiecująca metoda – choć nadal należy ją traktować jako terapię eksperymentalną. Na przykład, badania wykazały, że pomaga ona w depresji. Chociaż nie ma (według mojej wiedzy) dowodów na to, że jest to niebezpieczne, długoterminowe efekty nie są do końca znane.

Audio-visual Entrainment (AVE)

Audio Visual Entrainment (AVE) wykorzystuje pulsujące światło i dźwięk do wywoływania zmian w funkcjonowaniu mózgu. Znana również jako stymulacja audiowizualna (AVS), technologia ta wywołuje naturalną odpowiedź mózgu podążającą za częstotliwością, co oznacza, że fale mózgowe (EEG) podążają za rytmem stymulacji – na przykład pulsowanie światła i dźwięku o częstotliwości 10 Hz (dziesięć razy na sekundę) stymuluje aktywność alfa EEG (ponieważ 10 Hz jest w zakresie alfa).

Dowody wskazują, że AVE może wywoływać zmiany w neuroprzekaźnikach (np.serotoniny, endorfin), a także w mózgowym przepływie krwi (często stwierdzane jako zmienione w zaburzeniach mózgu).

AVS może być użytecznym uzupełnieniem biofeedbacku i neurofeedbacku.

CES – Elektrostymulacja czaszkowa

Elektrostymulacja czaszkowa (CES) – znana również jako elektroterapia czaszkowa lub stymulacja elektroterapii czaszkowej – jest jak tDCS w tym, że stosuje bodziec elektryczny do mózgu. Jednak zamiast stałego napięcia stosowany jest prąd zmienny lub pulsujący. Elektrody są zwykle przymocowane do płatków uszu.

Pierwszy opracowany w późnych latach 40-tych, CES jest obecnie dość dobrze ugruntowany jako terapia oparta na dowodach. Jednym z najbardziej znanych i najlepiej przebadanych produktów CES jest Alpha-Stim. Urządzenie to wykorzystuje unikalną, złożoną, opatentowaną formę fali. (Nazwa Alpha-Stim pochodzi od stwierdzenia, że zwiększa ono aktywność alfa EEG). Ponad sto niezależnych badań (w tym badania z podwójnie ślepą próbą – patrz grafika poniżej) potwierdza skuteczność Alpha-Stim w leczeniu lęku, stresu, depresji, bólu głowy i migreny oraz bezsenności. W Stanach Zjednoczonych Alpha-Stim został zatwierdzony przez FDA jako urządzenie medyczne do stosowania w określonych warunkach. Badania sugerują, że Alpha-Stim znacząco podnosi poziom substancji chemicznych w mózgu, zwłaszcza serotoniny (mierzonej w płynie mózgowo-rdzeniowym) – również beta endorfin (które są związane z przyjemnością).

Jak możesz uzyskać dostęp do neuroterapii

Wszystkie formy neuroterapii, które wymieniłem, mogą być wypróbowane w domu przy użyciu urządzeń konsumenckich, przy rozsądnych kosztach. Oznacza to, że są one ogólnie uważane za bezpieczne i (względnie) nieinwazyjne. Osobiście uważam, że należy zachować pewną ostrożność. Wszystko, co może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu, może potencjalnie mieć również szkodliwy wpływ, jeśli zostanie użyte w niewłaściwy sposób lub w niewłaściwym czasie. Efekt, jaki neuroterapia wywiera na Twój mózg, musi w pewnym stopniu zależeć od tego, w jakim stanie znajduje się Twój mózg. Jeśli mózg jest w delikatnym, kruchym lub zbyt wrażliwym stanie, wtedy każda dana neuroterapia może mieć negatywne konsekwencje. That said, I think it’s very unlikely to cause lasting harm.

How I Can Help

My own professional practice is based on biofeedback (and especially forms of biofeedback related to breathing) plus some neurofeedback. Nie prowadzę sesji stymulacji mózgu w moim gabinecie, zasadniczo dlatego, że (i) moje ubezpieczenie zawodowe tego nie pokrywa i (ii) zakup urządzenia do wypróbowania dla siebie jest tak tani. Jednak mam bardzo małą liczbę urządzeń dostępnych do wynajęcia.

Dla klientów, którzy chcą wypróbować formy neuroterapii i stymulacji mózgu w domu, mogę zaoferować pewne wskazówki, który protokół może działać najlepiej, w oparciu o prostą ocenę EEG. (Więcej informacji na temat oceny EEG znajdziesz w tym artykule.) Przez protokół rozumiem konkretny wybór sposobu stosowania neuroterapii – w przypadku większości form neuroterapii terapeuta musi podjąć pewne decyzje. Na przykład, w przypadku tDCS, gdzie należy umieścić elektrody na skórze głowy? Albo w przypadku AVE, jaką częstotliwość stymulacji należy zastosować? W przypadku EEG neurofeedback, który konkretnie aspekt EEG należy trenować i w której części głowy? Te decyzje nie są proste.

Chociaż mogę zaoferować pewne wskazówki (oparte na ocenie), decyzja o wypróbowaniu urządzenia do neuroterapii dla siebie w końcu należy do Ciebie. Moja rada jest taka, aby najpierw dowiedzieć się jak najwięcej i przynajmniej dokonać świadomego wyboru.

Artykuły Strona główna