Alles over menstruatie

(Alles over menstruatie)

Puberteit en menstruatie

Menstruatie (de menstruatie) is een belangrijke fase van de puberteit bij meisjes; het is een van de belangrijkste lichamelijke tekenen dat een meisje een vrouw aan het worden is.

En net als zoveel andere veranderingen die met de puberteit te maken hebben, kan menstruatie verwarrend zijn. Sommige meisjes kunnen niet wachten tot ze voor het eerst ongesteld worden, terwijl anderen bang of angstig zijn. Veel meisjes (en jongens!) begrijpen het voortplantingssysteem van een vrouw niet helemaal of wat er eigenlijk gebeurt tijdens de menstruatiecyclus, waardoor het proces des te mysterieuzer lijkt.

Als meisjes de puberteit beginnen door te maken (die meestal begint tussen de leeftijd van acht en 13 jaar), veranderen hun lichaam en geest op vele manieren. Hormonen in hun lichaam stimuleren nieuwe lichamelijke ontwikkelingen; bijvoorbeeld de groei en ontwikkeling van hun borsten. Ongeveer twee tot twee en een half jaar nadat de borsten zich beginnen te ontwikkelen, verschijnt de eerste menstruatie.

Zo’n zes maanden voordat meisjes hun eerste menstruatie krijgen, kunnen ze verhoogde hoeveelheden heldere vaginale afscheiding opmerken. Deze afscheiding is normaal. Over de afscheiding hoeft men zich geen zorgen te maken, tenzij deze een sterke geur veroorzaakt of jeukt.

De eerste menstruatieperiode staat bekend als menarche. Menarche treedt pas op als alle delen van het voortplantingssysteem van een meisje volgroeid zijn en samenwerken.

Wat is een cyclus?

De cyclus van een meisje wordt geteld vanaf de eerste dag van de bloeding in de ene maand tot de eerste dag van de bloeding in de volgende maand. Als een meisje dus op 8 januari ongesteld wordt en daarna weer op 2 februari, duurt haar cyclus 25 dagen (van 8 januari tot 1 februari).

Het vrouwelijk voortplantingssysteem

Meisjes worden geboren met eierstokken, eileiders en een baarmoeder. De twee eierstokken zijn ovaalvormig en bevinden zich aan weerszijden van de baarmoeder in het bekken, het laagste deel van de buik. De eierstokken bevatten duizenden eicellen of eicellen. De twee eileiders zijn lang en dun. Elke eileider loopt van een eierstok naar de baarmoeder, een peervormig orgaan in het midden van het bekken. De spieren van de vrouwelijke baarmoeder zijn sterk en kunnen uitzetten zodat de baarmoeder plaats kan bieden aan de groeiende foetus en vervolgens helpen persen tijdens de bevalling.

Als een meisje volwassen wordt en in de puberteit komt, geeft de hypofyse hormonen af die de eierstokken stimuleren om andere hormonen te produceren, die oestrogeen en progesteron worden genoemd. Deze hormonen beïnvloeden het lichaam van een meisje op een aantal manieren, zowel bij de lichamelijke rijping als bij de groei en de emoties.

Ongeveer een keer per maand verlaat een eitje een van de eierstokken, bekend als “ovulatie”, en reist door een van de eileiders naar de baarmoeder. In de dagen voor de ovulatie stimuleert oestrogeen de baarmoeder om zich te vullen met bloed en extra weefsel, zodat de wanden dikker en steviger worden. Op die manier bereidt de baarmoeder zich voor op een zwangerschap: als de eicel de baarmoeder bereikt en door een spermacel wordt bevrucht, hecht zij zich aan de gewatteerde wand van de baarmoeder en ontwikkelt zich dan geleidelijk tot een baby.

Als de eicel daarentegen niet wordt bevrucht, wat in de meeste maandelijkse cycli van een jonge vrouw gebeurt, hecht zij zich niet aan de wand van de baarmoeder. Wanneer dit gebeurt, vervelt de baarmoeder het extra weefsel dat de baarmoeder bekleedt. Het bloed, weefsel en de onbevruchte eicel verlaten de baarmoeder en gaan door de vagina om uit het lichaam te worden verwijderd. Dit is de menstruatie.

Deze cyclus komt gedurende tientallen jaren bijna elke maand voor (behalve natuurlijk wanneer een vrouw zwanger is) totdat een vrouw de menopauze bereikt en haar eierstokken geen eicellen meer afgeven.

Hoe vaak wordt een jonge vrouw ongesteld?

Net zoals sommige meisjes eerder in de puberteit komen dan anderen, zo wordt een vrouw ook eerder ongesteld. Sommige meisjes beginnen al op 10-jarige leeftijd met menstrueren, maar anderen worden pas op 15-jarige leeftijd voor het eerst ongesteld.

De hoeveelheid tijd tussen de menstruaties wordt de menstruatiecyclus genoemd (de cyclus wordt geteld van het begin van de ene menstruatie tot het begin van de volgende). Sommige meisjes hebben menstruatiecycli van 28 dagen, terwijl anderen cycli van 24, 30 dagen of meer hebben. Na de menarche duren de menstruatiecycli 21 tot 45 dagen. Na een paar jaar worden de cycli korter tot de lengte van een volwassen cyclus, die 21 tot 34 dagen bedraagt.

Onregelmatige menstruaties komen vaak voor bij meisjes die net zijn begonnen met menstrueren. Het lichaam heeft meestal enige tijd nodig om alle veranderingen op een rijtje te zetten, zodat een jonge vrouw bijvoorbeeld twee maanden een cyclus van 28 dagen kan hebben en dan een maand niet menstrueert. In het algemeen, na een jaar of twee, wordt de menstruatiecyclus regelmatiger. Veel vrouwen hebben echter als volwassene nog steeds een onregelmatige menstruatie.

Als een jonge vrouw ouder wordt en haar menstruatie minder wordt, of als zij gewend raakt aan haar eigen menstruatiecyclus, zal zij in staat zijn te voorspellen wanneer zij haar volgende menstruatie zal hebben. In de tussentijd is het een goed idee om uw menstruatiecyclus bij te houden met een kalender.

Hoe lang en hoeveel duurt het?

De lengte van een menstruatie varieert ook. Sommige meisjes hebben menstruaties die maar twee of drie dagen duren. Anderen hebben menstruaties die zeven dagen duren. De menstruatiestroom (de hoeveelheid bloed die uit de vagina komt) kan ook sterk verschillen van vrouw tot vrouw.

Sommige meisjes kunnen zich zorgen maken dat ze te veel bloed verliezen. Het kan schokkend zijn om al dat bloed te zien, maar het is onwaarschijnlijk dat een jonge vrouw te veel bloed verliest, tenzij ze een medische aandoening heeft, zoals de ziekte van von Willebrand. Hoewel het veel lijkt, is de gemiddelde hoeveelheid bloed slechts ongeveer twee eetlepels (30 milliliter) voor een hele periode. De meeste meisjes verwisselen hun maandverband drie tot zes keer per dag en doen dit vaker op de dagen dat hun menstruatie het hevigst is, meestal aan het begin van hun menstruatie.

Zeker als uw menstruatie nog maar kort geleden is, kunt u zich zorgen maken over uw menstruatievloed of over de vraag of uw menstruatie normaal is. Raadpleeg een arts of verpleegkundige als:

• uw menstruatie langer dan een week duurt.
• u uw maandverband te vaak verwisselt (meer dan één maandverband per één tot twee uur inweken).
• er meer dan drie maanden tussen de menstruaties zitten.
• u uw maandverband misschien te vaak moet verwisselen (meer dan één maandverband per één tot twee uur inweken).
• er meer dan drie maanden tussen de menstruaties zitten.
• U heeft bloedingen tussen de menstruaties.
• U heeft veel pijn voor of tijdens uw menstruatie.
• Uw menstruatie was regelmatig en werd daarna onregelmatig.

Krampen

Sommige meisjes kunnen fysieke of emotionele veranderingen opmerken tijdens hun menstruatie. Krampen komen vrij vaak voor; in feite rapporteert meer dan de helft van de menstruerende vrouwen krampen tijdens de eerste dagen van hun menstruatie. Artsen geloven dat krampen het gevolg zijn van prostaglandine, een chemische stof die de spieren van de baarmoeder doet samentrekken.

Afhankelijk van het individu kunnen menstruatiekrampen mild en constant of scherp en intens zijn, en soms zowel in de rug als in de buik worden gevoeld. Naarmate het meisje ouder wordt, worden deze krampen meestal minder hinderlijk en verdwijnen ze soms helemaal.

In de tussentijd nemen veel meisjes en vrouwen een vrij verkrijgbaar geneesmiddel (zoals ibuprofen of acetaminophen) dat de menstruatiekrampen verlicht. Het nemen van een warm bad of het aanbrengen van warmte op de onderbuik kan ook helpen om de krampen te verlichten. Bovendien helpt regelmatige lichaamsbeweging tijdens de menstruatiecyclus de krampen bij sommige vrouwen te verlichten. Als geen van deze middelen werkt, moet u uw arts raadplegen.

Premenstrueel syndroom en uitslag

Sommige meisjes en vrouwen voelen zich depressief of snel geïrriteerd in de dagen voor de menstruatie. Anderen kunnen sneller boos worden of meer huilen dan gewoonlijk. Sommige meisjes hebben trek in bepaald voedsel. Deze emotionele veranderingen kunnen het gevolg zijn van het premenstrueel syndroom (PMS).

PMS wordt geassocieerd met veranderingen in de hormonen van het lichaam. Omdat de hormoonspiegels tijdens de menstruatiecyclus van een vrouw stijgen en dalen, kunnen ze invloed hebben op de manier waarop ze zich voelt, zowel emotioneel als lichamelijk. Sommige meisjes ervaren niet alleen intensere gevoelens dan gewoonlijk, maar merken ook lichamelijke veranderingen op tijdens hun menstruatie. Sommigen voelen zich opgeblazen door het vasthouden van vocht; anderen merken dat hun borsten gezwollen en pijnlijk zijn, en sommigen hebben hoofdpijn.

PMS gaat meestal snel na het begin van de menstruatie weg, maar het kan maand na maand terugkomen. Goed eten, voldoende slaap en lichaamsbeweging kunnen de PMS-symptomen helpen verlichten. Praat met uw arts als u zich zorgen maakt over uw premenstruele symptomen.

Het is gebruikelijk dat jonge vrouwen op een bepaald moment in hun cyclus een opflakkering van acne hebben; dit is ook te wijten aan hormonen. Gelukkig zijn puistjes meestal geen probleem meer naarmate meisjes ouder worden.

Maandverband, tampons en inlegkruisjes

Als je eenmaal begint te menstrueren, moet je iets gebruiken dat het bloed absorbeert. Je kunt kiezen voor een tampon of een maandverband. Sommige vrouwen gebruiken menstruatiecups die in de vagina worden ingebracht en het bloed opvangen en vasthouden (in plaats van het te absorberen, zoals een tampon doet).

Er zijn zoveel producten op de markt dat u er misschien verschillende moet proberen voordat u het product vindt dat het beste bij uw behoeften past. Sommige meisjes gebruiken alleen maandverband (vooral als ze beginnen te menstrueren), sommige gebruiken alleen tampons, en sommige wisselen elkaar af – bijvoorbeeld overdag tampons en ’s nachts maandverband.

Meisjes die bang zijn voor doorlekken van tampons gebruiken meestal ook een dagelijks maandverband, en sommige gebruiken alleen dagelijks maandverband op dagen met minder menstruatie.

Periodes mogen geen belemmering worden voor lichaamsbeweging, plezier en levensvreugde. Jonge vrouwen die erg actief zijn, vooral degenen die graag zwemmen, geven er de voorkeur aan tampons te gebruiken tijdens het sporten.

Als je vragen hebt over maandverband, tampons of hoe je het beste met je menstruatie kunt omgaan, praat dan met een ouder, een leraar die verantwoordelijk is voor je gezondheidsklas, een schoolverpleegkundige of een oudere zus.

Geactualiseerd en beoordeeld door: Mary L. Gavin, MD
Review Date: September 2013