Voor veel Sacramentanen is het geen Kerstmis zonder een uitstapje naar ‘De Notenkraker’ van het Sacramento Ballet. Een paar decennia lang betekende dat de versie van voormalig artistiek directeur Ron Cunningham, gebaseerd op de originele choreografie uit 1892 van Lev Ivanov en Marius Petipa, voor het Russische Keizerlijke Ballet.

Dit jaar introduceert artistiek directeur Amy Seiwert van het Sacramento Ballet haar eigen versie van “De Notenkraker”, ook geïnspireerd op de choreografie van Ivanov en Petipa, zoals bijna alle versies zijn. Seiwert is een van de slechts een half dozijn vrouwelijke choreografen in het land die momenteel een versie van “De Notenkraker” in productie hebben. Er zijn belangrijke verschillen tussen Seiwert’s ballet en dat van Cunningham, waaronder een aantal die publieksfavorieten zijn geworden.

Een scène waarin rouwende leden van het muizenleger hun dode koning op een draagbaar wegdragen (gespeeld voor komisch effect) is verwijderd omdat, zoals Seiwert zei, het opnemen ervan zou neerkomen op “het kopiëren van Ron. Die scène is zo typerend voor Rons speelse humor dat ik hem alleen maar zou kunnen kopiëren”. De scène waarin het peperkoekenjongetje uit een oven springt, werd om een soortgelijke reden geschrapt.

Seiwerts versie is ambitieus en illustreert een eigentijdse sensibiliteit die zich thuis voelt in het historische ballet. Eén verandering ten opzichte van Cunninghams versie (en die van anderen) is meteen duidelijk: het hoofdpersonage heet Marie, in plaats van Claire. Marie is de naam van het meisje in het verhaal “De Notenkraker en de Muizenkoning” van E.T.A. Hoffmann waarop het ballet gebaseerd is. In Seiwert’s versie is Marie dichter bij de leeftijd van 15 dan bij die van 8 jaar zoals Claire werd voorgesteld. Hierdoor kan Marie niet als kind, maar als lid van het balletgezelschap worden gecast.

Seiwert introduceert op slinkse wijze een gevoel van zelfbewustzijn in Marie, waardoor ze in de nachtmerriescène de kracht krijgt om de kwelling van de muizen te doorstaan en er met een zelfvertrouwen doorheen te komen dat bij haar zal blijven. Dit geeft karakter aan het meisje dat in feite een excuus was voor een heleboel geweldige dansen om haar heen.

Door Marie een meisje te maken op de drempel van het meisjestijdperk wordt ook de introductie mogelijk van wat onschuldig geflirt met een jonge man – neef van speelgoedmaker Drosselmeyer. Het is dit personage dat Marie vergezelt op haar bezoek aan de exotische droomlanden van het tweede bedrijf.

Er is een subtiele invoeging in het eerste bedrijf die een voorbode is van de “divertissements” – de verschillende onderhoudende etnische dansen – van het tweede bedrijf. Seiwert laat in de feestscène van het eerste bedrijf een aantal poppen van verschillende naties binnen. De poppen keren – als volwaardige dansers – terug in de amusementsvoorstellingen van het tweede bedrijf. Er wordt geen aandacht besteed aan de poppen – een kleine vergissing misschien – zodat hun verschijning als dansers in de tweede akte niet zo’n slimme verandering lijkt als ze is. Hun verschijning in de eerste akte geeft context aan hun verschijning in Marie’s droomavontuur.

Deze veranderingen, en nog een paar andere, geven continuïteit en onverwachte inhoud aan Seiwert’s interpretatie van het ballet. De kostuums, de enscenering, de muziek van Tsjaikovski en de voortreffelijke dans van het balletgezelschap zullen er ongetwijfeld voor zorgen dat het ballet een blijvende vakantietraditie wordt.

De vraag is hoe lang het zal duren voordat het publiek deze nieuwe versie net zo volledig omarmt als de vertrouwde, decennia oude presentatie.

“De Notenkraker” wordt van donderdag tot en met zaterdag om 19.00 uur en van vrijdag tot en met zondag om 14.00 uur opgevoerd in het Community Center Theater, tot en met 23 december. De zondagmatinee is uitverkocht. Kaarten kosten $25-$100. Voor meer informatie , bel (916) 808-5181 of ga naar SacBallet.org.

Foto door Keith Sutter.