door James “Zach” Zacharias, Senior Curator of Education and History
Artistieke impressie van een megalodon die twee Eobalaenoptera-walvissen achtervolgt.
De release van de film “The Meg” op 10 augustus 2018 creëert de perfecte gelegenheid om de echte waarheid over deze uitgestorven prehistorische monstervis te leren kennen. Megalodon carcharodon was het top roofdier dat de oceanen van de wereld terroriseerde van 20 miljoen jaar geleden tot zijn verdwijning uit het fossielenbestand 2 miljoen jaar geleden. Als een van de grootste gewervelde carnivoren die ooit heeft geleefd, is zijn beet naar schatting krachtiger dan die van Tyrannosaurus Rex. Enorme driehoekige tanden zijn ontdekt over de hele wereld met afmetingen tot 7 inches. Paleontologen denken dat elke centimeter tand gelijk staat aan een haai van 2 meter lang. Dat zou betekenen dat sommige Megalodons een lengte konden bereiken van wel 70 voet en zonder twijfel hun omgeving zouden domineren. Hij zou bijna 60 ton wegen, vergeleken met het gewicht van de moderne grote witte haai van 3,5 ton.
Megalodon (grijs en rood staan voor de grootste en kleinste schattingen) met de walvishaai (violet),
grote witte haai (groen), en een mens (zwart) voor de schaal.
Een reuzenhaai had een grote voedselbron nodig omdat hij zo groot was, en die voedselbron kwam van walvissen. Veel walvisfossielen vertonen littekens op hun wervels en ribben van de snijwonden van deze reuzenhaaien. Het is mogelijk dat de “Meg” grote walvissen aanviel door hun vinnen af te bijten of van onderen op te duiken en de onderkant van hun lichaam te verpletteren. Hierdoor werden ribben verbrijzeld, organen vernietigd en kon de walvis zich niet meer bewegen. Sommige paleontologische opgravingen hebben Meg-tanden naast gekauwde walvisbeenderen laten zien. Veel van de tanden braken doormidden of vielen uit bij een botsing met de botten van de walvis. Gelukkig voor de “Meg” had hij een leven lang onbeperkte tanden. Ze bewogen als een lopende band van de achterkant van de bek van de haai naar de voorkant. Een haai kon in zijn leven meer dan 10.000 tanden produceren.
Megalodon-kaken te zien in het National Aquarium in Baltimore, MD
De meeste mensen realiseren zich niet dat Meg-tanden veel voorkomende fossiele vondsten zijn in vele delen van de wereld, waaronder Florida en het zuidoosten van de Verenigde Staten. Een veel voorkomende vindplaats van haaientanden is de zuidwestkust van Florida. Grote aantallen kleine Meg-tanden kunnen door amateur-paleontologen vlak voor de kust worden gevonden. Sommige spoelen zelfs aan op de stranden, zoals bij Venice Beach. Wetenschappers geloven dat Florida een kweekgebied was voor vrouwelijke Megalodons. Het is er ondiep en warm en de voedselbronnen zouden geschikt zijn geweest voor de kleinere haaien. Men denkt bijvoorbeeld dat de Florida dugong, een uitgestorven verwant van de Florida manatee, een beschikbare prooi zou zijn geweest. Dit zou de reden kunnen zijn waarom er zoveel jonge tanden in dat deel van Florida worden gevonden.
Heden ten dage doet Hollywood graag alsof er nog steeds Megalodons in de diepste delen van oceanen leven. Sommige mensen zouden dit als een feit kunnen aannemen, maar dit is niet het geval. Haaienlichamen zijn niet ontworpen om de druk van diep water aan te kunnen en er zijn niet voldoende voedselbronnen om zulke grote dieren in leven te houden. Bovendien zou er een populatie van minstens 500 individuen nodig zijn om de genetische diversiteit en het voortbestaan van de soort te waarborgen. Er zijn nog nooit Megalodons aangespoeld op stranden of gevangen in visnetten. Er zijn geen tanden gevonden die niet gefossiliseerd zijn. Megalodons hebben hun tijd in het fossielenbestand gehad, maar die tijd is gekomen en gegaan, en zij zijn nu uitgestorven.
Een mogelijke uitstervingstheorie suggereert dat de voornaamste voedselbron van de Megalodon, de walvissen, naar kouder water verhuisde tijdens het begin van de laatste ijstijd. De Megalodon kon zich niet aanpassen en kwam uiteindelijk zonder voedsel te zitten. Het fossielenbestand toont aan dat veel diersoorten uitsterven als gevolg van veranderingen in het milieu, en de Meg is daarop geen uitzondering. Mensen romantiseren graag het feit dat de “Megs” misschien nog ergens in het diepe blauw leven, maar gelukkig is dat niet het geval. Wees blij dat dit angstaanjagende dier is uitgestorven. Je kunt je alleen maar voorstellen hoe anders onze vaar-, zwem-, en visgewoonten vandaag zouden zijn als ze nog leefden.