In de celbiologie zijn microsomen heterogene blaasjesachtige artefacten (~20-200 nm diameter) die opnieuw worden gevormd uit stukjes van het endoplasmatisch reticulum (ER) wanneer eukaryote cellen in het laboratorium worden opgebroken; microsomen zijn niet aanwezig in gezonde, levende cellen.
Microsomen kunnen worden geconcentreerd en van andere cellulaire resten worden gescheiden door differentiële centrifugering. Ongebroken cellen, kernen en mitochondriën bezinken bij 10.000 g, terwijl oplosbare enzymen en gefragmenteerd ER, dat cytochroom P450 (CYP) bevat, in oplossing blijven (g is de zwaartekrachtsversnelling van de aarde). Bij 100.000 g, bereikt door een snellere centrifugerotatie, bezinkt ER uit de oplossing als een pellet, maar de oplosbare enzymen blijven in het supernatans. Op deze manier wordt cytochroom P450 in microsomen geconcentreerd en geïsoleerd. Microsomen hebben een roodbruine kleur, door de aanwezigheid van het heem. Vanwege de noodzaak van een meerdelig eiwitsysteem zijn microsomen noodzakelijk om de metabolische activiteit van CYP’s te analyseren. Deze CYPs zijn zeer talrijk in levers van ratten, muizen en mensen, maar ook aanwezig in alle andere organen en organismen.
Om microsomen te verkrijgen die een specifiek CYP bevatten of voor grote hoeveelheden actief enzym, worden microsomen bereid uit insectencellen van Sf9 of in gist via heterologe expressie. Als alternatief kan ook expressie in Escherichia coli van hele of afgeknotte eiwitten worden uitgevoerd. Daarom zijn microsomen een waardevol instrument voor het onderzoeken van het metabolisme van verbindingen (enzymremming, klaring en metabolietidentificatie) en voor het onderzoeken van drug-drug interacties door in vitro-onderzoek. Onderzoekers selecteren vaak partijen microsomen op basis van het enzymactiviteitsniveau van specifieke CYP’s. Sommige partijen zijn beschikbaar om specifieke populaties te bestuderen (bijvoorbeeld: longmicrosomen van rokers of niet-rokers) of verdeeld in classificaties om te voldoen aan de beoogde CYP activiteitsniveaus voor remming en metabolisme studies.
Onderzoekers gebruiken microsomen om de activiteit van het endoplasmatisch reticulum in een reageerbuis na te bootsen en experimenten uit te voeren die eiwitsynthese op een membraan vereisen; zij bieden een manier voor wetenschappers om erachter te komen hoe eiwitten worden gemaakt op het ER in een cel door het proces in een reageerbuis na te bootsen.