Wanneer men het over de Meso-Amerikaanse beschaving heeft, komen er heel wat onderwerpen aan bod, aangezien ze heel wat kennis bevat die verkregen is uit de culturen die deze mythische zone bewoonden.
Dit is een cultuurgebied waarvan de naam “Midden- of Midden-Amerika” betekent en dat een oppervlakte had van bij benadering 768.000 km2. De Pánuco rivier die zijn bron heeft tussen de staten San Luis Potosí, Hidalgo en Queretaro vormde de noordelijke grens. Het omvatte enkele Centraal-Amerikaanse landen zoals El Salvador, Belize, Guatemala, Honduras, Costa Rica en Nicaragua, die tegelijkertijd de zuidelijke grens vormden.
Dit gebied kende een hoge mate van culturele interactie tussen alle beschavingen die het bewoonden, aangezien Meso-Amerika een eigen identiteit had. Deze identiteit werd bepaald door een reeks zeer bijzondere kenmerken die hieronder zullen worden beschreven.
Hieroglyfenschrift in de Meso-Amerikaanse beschaving
Het schrijfsysteem dat de Meso-Amerikanen gebruikten, leek sterk op dat van andere oude culturen, zoals de Egyptenaren. Zij gebruikten het om kennis te bewaren, zoals de herinneringen aan hun heersers en goden, de cycli van de tijd, en opmerkelijke historische gebeurtenissen.
De hiërogliefen gaven een idee, een begrip, of zelfs een getal weer, en vormden zo een complex schrijfsysteem. Het repertoire waarover zij beschikten omvatte een breed scala van ideogrammen die uitdrukten wat er in hun leven gebeurde. De hiërogliefen die door deze culturen werden gebruikt, werden geschreven in materialen als steen, doek, hout, beenderen en keramiek.
Niemand weet zeker wanneer het Meso-Amerikaanse beschavingsschrijfsysteem met zijn ontwikkeling begon. Maar een aantal door archeologen ontdekte bewijsstukken bieden wellicht aanknopingspunten om dit mysterie te begrijpen. “Het Cascajal Blok” heeft een van die aanwijzingen, omdat het werd ontdekt in Cascajal, in de staat Veracruz in Mexico. Dit blok lijkt erop te wijzen dat de Olmeken de eersten waren die een schrijfsysteem gebruikten rond 1200 v. Chr.
Voorbeelden van dit schrift zijn onder meer de “Pelgrimsstrook” van de Mexicanen, die verhaalt over hun pelgrimstocht van Aztlán naar de oprichting van Tenochtitlán. De “Hiërogliefentrap” op de site van Copán in Honduras dient als een ander voorbeeld, de cultuur op die plaats noteerde alle heersers die de leiding hadden in die trap.
Polytheïstische Religie In Meso-Amerika
De culturen die in Meso-Amerika leefden, hadden een complex systeem van geloofsovertuigingen waarin elementen van de natuur, zoals aarde, lucht en vuur, waren opgenomen. De astrale aspecten, zoals de zon, constellaties en sterren, waren een ander gemeenschappelijk element dat door hen werd gebruikt.
Voorstellingen in beeldhouwwerken met dierlijke en antropomorfe vormen, en met de vorm van gewone voorwerpen zoals vuurpotten of molcajetes, werden ook gebruikt door de meeste Meso-Amerikaanse beschavingen.
Het Meso-Amerikaanse pantheon omvatte een aantal godheden die universeel werden aanbeden in heel Meso-Amerika, soms zelfs door de tijd heen. Opgeschreven teksten tonen ook het bestaan aan van een door alle culturen gedeeld wereldbeeld, dat de opeenvolging van tijdperken en ruimtelijke symbolen zoals kosmische bomen, vogels, kleuren, en godheden omvatte.
Een ander element dat bijna elke beschaving in Meso-Amerika gemeen had waren de piramiden. Deze megalithische bouwwerken speelden een centrale rol in de Meso-Amerikaanse religie, omdat zij een symbolische vorm vertegenwoordigden van toenadering tot de hemel en tot hun godheden.
Studies naar piramiden die in Meso-Amerika zijn opgegraven laten zien dat zij vaak zijn herbouwd, opgeknapt, en vergroot. Zij lijken een patroon te volgen dat overal in Meso-Amerika door de tijd heen wordt herhaald, en dat bestaat uit ceremonies in verband met de dood van een plaatselijke leider. Het aantreden van een opvolger is de gebeurtenis die een consequente architectonische wijziging van die ceremoniële gebouwen teweegbrengt.
Mesoamerika Had Veel Landbouwvariatie
Vóór de komst van de Spanjaarden, slaagden de Meso-Amerikaanse beschavingen erin verschillende landbouwtechnieken te beheersen, afgeleid van een grote kennis van het land dat zij bewerkten. Dit creëerde voor hen een overschot aan voedsel dat vaak werd gebruikt als ruilmiddel op hun markten of in hun handelsgemeenschappen.
Aan de andere kant waren landbouwwerktuigen iets dat overal in Meso-Amerika werd gedeeld, omdat die werktuigen werden gemaakt van eenvoudige materialen zoals vuursteen, hout, of obsidiaan.
Archeologische vondsten suggereren dat zij hun landbouwactiviteiten begonnen in het Pre-Formatief (7000 v. Chr.), met gebruikmaking van eenvoudige werktuigen. Onder de werktuigen die zij gebruikten, vinden we vuurstenen bijlen die gebruikt werden om landbouwgrond vrij te maken, “Coas” (een rudimentair soort schoffel) gebruikt voor het bewerken van de grond en kleine bladen van obsidiaan gebruikt om hout te slijpen.
Wat betreft de granen die door de Meso-Amerikanen werden verbouwd, hebben we te maken met maïs, chili, bonen, en pompoen. Wat hun eetgewoonte betreft, had elke cultuur varianten in hun dagelijks menu, maar zij deelden vele gewoonten en kenmerken. Sommige van deze gewoonten omvatten een strikt dieet gebaseerd op de granen die zij verbouwden, en groenten zoals tomaat, aardappel, nopales, en avocado.
Monumentale architectuur in Meso-Amerika
De architectuur van de Meso-Amerikaanse beschaving is een van de meest bijzondere, omdat zij haar eigen elementen heeft die in geen enkele andere cultuur ter wereld worden herhaald. Deze megalithische bouwwerken ontstonden als reactie op de bevolkingsgroei die elke stad op een bepaald moment in haar geschiedenis doormaakte.
We vinden voorbeelden van deze architectuur in piramiden, tempels, huizen, en ceremoniële gebouwen. Het was het resultaat van een intense culturele uitwisseling tussen de volkeren die Meso-Amerika bewoonden.
Dit is een van de belangrijkste aspecten van dit culturele gebied, aangezien een dergelijke uitwisseling de visie van architecten en bouwers voortdurend verrijkte. Het was niet ongewoon om de invloed van het ene culturele complex in het andere te zien, aangezien zij hun kennis voortdurend deelden. Zo kunnen we bijvoorbeeld de overeenkomsten noemen tussen de architectuur van Teotihuacan en sommige gebouwen van de Zapotec-cultuur.
In dit verband werden de architectonische kenmerken die in hun gebouwen werden gewaardeerd, bepaald door mythologische of religieuze betekenissen, en hun ontwerpen werden afgestemd op astrale gebeurtenissen. In sommige gevallen werden speciale lichteffecten bereikt die nog steeds kunnen worden gewaardeerd tijdens equinoxen, zonnewendes of andere belangrijke data.
Het is indrukwekkend dat de Meso-Amerikanen, zonder over geavanceerde technologie te beschikken, in staat waren immense architectonische werken tot stand te brengen. Dergelijke werken omvatten openbare pleinen, waterwegen, grote wooneenheden, piramiden, tempels, en paleizen in heel Meso-Amerika. Dit werd bereikt met overvloedige arbeiders en materialen zoals kalksteen, adobe, hout, en plantaardige mengsels die als cement dienden.
Een overheidsorganisatie
Een van de meest kenmerkende eigenschappen van Meso-Amerika is de aanwezigheid van een overheidsorganisatie zoals de Staat. Het was een instelling die erin slaagde een afgebakend grondgebied te integreren met een bevolking die tradities en een hiërarchische politieke structuur deelde. Aan het hoofd van deze politieke structuur stond een opperheerser, die in veel gevallen “stamhoofd” of “krijgsheer” werd genoemd.”
De eerste regeringsvorm voor Meso-Amerika werd gevonden in de Olmeek-cultuur rond 1200 v. Chr. De vorming van stabiele politieke organisaties was een aanhoudend onderwerp voor leiders van de Meso-Amerikaanse beschaving om hun politieke of religieuze agenda’s te vervullen.
Zij waren voortdurend op zoek naar een manier waarmee zij een groeiend aantal mensen konden besturen. Deze behoefte om een betere manier te vinden om grotere hoeveelheden mensen te leiden, was omdat de steden snel groeiden en meer controle vereisten.
Elke cultuur had een bepaalde manier om zijn volk te besturen, maar het was voor allen hetzelfde gelaagde systeem. In dit systeem werd de heerser beschouwd als een god of een afgezant van de hemel, en het volk moest hem eer bewijzen. De manier om dit te doen was door hem exotische geschenken uit verre landen te brengen, door hem de beste oogsten van de oogst te geven of mensenoffers ter ere van hem te brengen.
The Ancient Calendar
Voor Meso-Amerikaanse beschavingen was tijd een heilig element, een schepping van de goden, die hen ook van een kalender voorzagen. Bij de Mexicanen bijvoorbeeld waren Oxomoco en Cipactónal degenen die de kalender schiepen en aan de mensheid gaven. Dit goddelijke geschenk maakte het mogelijk belangrijke momenten in hun geschiedenis vast te leggen, hun dagelijks leven, rituele gebeurtenissen, en de landbouwcyclus om goede oogsten te verkrijgen.
De Meso-Amerikaanse kalender is de combinatie van 2 kalenders, een cyclus van 365 dagen die in het Nahuatl Xiuhpohualli of telling van het jaar wordt genoemd. De andere is een kalender met een cyclus van 260 dagen die in het Nahuatl Tonalpohualli of telling van de dagen wordt genoemd.
De Xiuhpohualli was de kalender die door het gewone volk werd gebruikt, omdat deze het zonnejaar bijhield, en gerelateerd was aan de cycli van de Zon, de Maan, en misschien de planeet Venus. De Tonalpohualli was een “heilige” kalender, die vooral door priesters werd gebruikt. Veel onderzoekers denken dat de Olmeken de scheppers waren van de 260-dagen kalender.
Meso-amerikaanse beschavingen hadden een enorme kennis van wiskunde en astronomie, en zij gebruikten deze kennis om observatoria te bouwen, op archeologische plaatsen zoals Monte Albán of Chichén Itzá. Deze observatoria werden gebruikt om de beweging van de sterren en de baan van de planeten te bestuderen. Met de gegevens die uit deze studies werden verkregen, konden zij nauwkeurige kalendermetingen doen en deze vastleggen in steen, keramiek of doek.
Deze kennis werd van generatie op generatie overgeërfd tot op de dag van vandaag, waar zij door verschillende onderzoekers werd ontdekt.
Handel tussen Meso-Amerikaanse beschavingen
Deze activiteit kan worden beschouwd als de belangrijkste voor alle rijken en stadstaten die in Meso-Amerika verbleven. Door oorlog konden zij hun grondgebied uitbreiden tot grotere rijken en konden zij waardevolle hulpbronnen verwerven. Maar handelsactiviteiten droegen op de lange termijn meer bij en gaven identiteit aan deze culturen omdat alle steden handel dreven.
Meso-amerikaanse beschavingen beschikten over een grote verscheidenheid aan produkten. Deze producten werden door de burgers gebruikt om handel te drijven op de plaatselijke markten, met naburige steden of met andere beschavingen.
De markt van Tlatelolco in Teotihuacan dient als een goed voorbeeld, daar deze zeer groot en vol koopwaar werd verondersteld te zijn. Hernan Cortés was zo verbaasd over de verscheidenheid ervan dat hij beweerde dat slechts een handvol steden in Europa ermee kon wedijveren.