Melphalan (Amerikaanse merknaam Alkeran) is een chemotherapeutisch geneesmiddel dat gewoonlijk wordt gebruikt bij de behandeling van multipel myeloom. Het behoort tot de klasse van geneesmiddelen die bekend staan als alkylerende agentia, die de DNA- en RNA-synthese remmen, waardoor zowel delende als niet-delende tumorcellen afsterven. Het wordt sinds de jaren zestig gebruikt voor de behandeling van MM.
Hoe wordt het gebruikt?
In de V.S. wordt melphalan het meest gebruikt bij de behandeling van MM als het conditioneringsmiddel bij autologe stamceltransplantatie. Het wordt gegeven als een intraveneuze infusie (IV) in een hoge dosis om de cellen in het beenmerg, waar myeloom groeit, te ableren (uit te roeien), de dag voordat de eigen hematopoietische (bloedvormende) stamcellen van de patiënt worden teruggegeven om de beenmergfunctie te herstellen.
Het wordt ook gebruikt, meestal buiten de VS, als oraal middel voor de behandeling van myeloom in combinatie met Velcade® en prednison (VMP), en in combinatie met thalidomide en prednison (MPT).
Mogelijke bijwerkingen
Zoals de meeste traditionele chemotherapeutica, die alle snel delende cellen in het lichaam doden, veroorzaakt IV high-dose melphalan gewoonlijk de volgende bijwerkingen:
- misselijkheid
- overgeven,
- mondzweren
- haaruitval,
- uitslag
- jeuk
- onvruchtbaarheid, en
- onderdrukking van het vermogen van het beenmerg om nieuwe bloedcellen aan te maken, met name witte bloedcellen (die een verhoogd risico op infectie kunnen veroorzaken) en bloedplaatjes (die een verhoogd risico op bloedingen kunnen veroorzaken).
Als oraal middel dat in combinatie met lagere doses wordt toegediend, wordt melphalan goed verdragen en wordt het vaak gebruikt om oudere, zwakke patiënten te behandelen.
Bij langdurig gebruik kan melphalan echter leiden tot de volgende aandoeningen:
- verschroeiing van longweefsel (longfibrose),
- een ernstige, mogelijk dodelijke vorm van ademhalingsziekte (interstitiële pneumonitis),
- hartstilstand,
- myelodysplasie, of
- leukemie.