Het dragen van kimono, samenkomen met familie en vrienden, en niet werken gedurende de eerste drie dagen van een nieuw jaar. Shogatsu, of Nieuwjaar, is het moment waarop Japanners over het algemeen minder werken dan de rest van de wereld.

Het is ook de tijd om aloude tradities te volgen die verband houden met de Shinto- en boeddhistische religies, en de Japanse geschiedenis.

Hieronder vindt u enkele nieuwjaarstradities in Japan.

Osechi ryori

Osechi ryori, of kortweg osechi, is een verzameling traditionele nieuwjaarsmaaltijden die meestal tijdens de eerste drie dagen van januari worden gegeten. Oorspronkelijk was osechi een nieuwjaarsmaaltijd waarmee men een rijke oogst wenste.

Het woord sechi komt van sechinichi, oftewel een dag die de omslag van een seizoen voorstelt. Sechinichi zijn 1 januari, 7 januari, 3 maart, 5 mei, 7 juli en 9 september.

Het wordt meestal geleverd in trapsgewijze jubako houten kisten die tientallen soorten traditioneel voedsel bevatten.

Huisvrouwen zijn meestal druk bezig met het maken van osechi als het einde van het jaar nadert, zodat ze niet hoeven te koken tijdens de nieuwjaarsvakantie. Ook vermeden Japanners vroeger het gebruik van vuur tijdens Nieuwjaar. Om deze redenen zijn osechi’s gemaakt om lang mee te gaan.

Elk gerecht in osechi heeft een betekenis. Bijvoorbeeld, kazunoko, gekookte haring eieren, symboliseren de wens om gezegend te worden met kinderen omdat haringen veel eieren leggen. Kazu betekent “aantal” en ko betekent “kinderen.”

Kobumaki is haring of andere vis omwikkeld met kelp. Kelp betekent geluk omdat een Japans woord voor kelp konbu is, wat klinkt als yorokobu, wat “wees blij” betekent.”

Garnalen symboliseren een lang leven omdat hun rug is gebogen als een oud persoon en ze een lange snor hebben. De lotuswortel is een geluksgroente omdat hij veel gaten heeft, die het gemak symboliseren van het doorkijken naar de toekomst.

Rood-witte, halfcirkelvormige kamaboko-gebraden viskoekjes worden als geluksbrengers beschouwd omdat ze lijken op de opgaande zon, en de combinatie van rood en wit wordt gebruikt in de nationale vlag van Japan. Er zijn nog veel meer voedingsmiddelen in osechi die een goede betekenis hebben.

Kagami mochi

Kagami mochi, wat letterlijk “spiegelende mochi-rijstcake” betekent, is een traditionele versiering die op verschillende plaatsen in het huis wordt geplaatst vanaf ongeveer het einde van het jaar tot, meestal, de dag van Kagami biraki (Opening kagami mochi), gewoonlijk 11 januari.

Kagami mochi zijn twee ronde mochi, waarvan de kleinste bovenop de grootste wordt geplaatst, en een daidai Japanse sinaasappel met een eraan vastgemaakt blad erop.

Kagami mochi in plastic zakjes is tegenwoordig in december voor enkele honderden yen te koop in supermarkten of buurtwinkels.

Kagami mochi kan ook worden versierd met gedroogde kelp, noshi decoratief Japans papier en andere versieringen.

De naam kagami zou zijn ontstaan door de gelijkenis met een ouderwets soort ronde koperen spiegel.

Kagami mochi, gemaakt van rijst geoogst in de herfst van hetzelfde jaar, wordt verondersteld de zuivere geest van rijst te bevatten en dus bezeten te zijn met toshigami, een jaarlijkse godheid die naar verluidt tijdens de nieuwjaarsperiode een bezoek brengt en een goede oogst en de zegen van voorouders brengt, en de kracht van het leven, volgens de Japan Kagami Mochi Association.

Op haar website raadt de vereniging aan om kagami mochi op veel plaatsen in het huis te plaatsen, omdat elke plaats een corresponderende Shinto-god heeft.

Er is een kamado gami vuurgod in de keuken, een nando gami achterkamergod in de slaapkamer, een kawaya gami toiletgod, en een suijin watergod voor gootstenen en wasbakken. Al die plaatsen moeten kagami mochi hebben, zegt de vereniging.

Op kagami biraki wordt kagami mochi meestal gebruikt in ozenzai, een soep met mochi en azuki zoete rode bonen.

De laatste tijd wordt kagami mochi meestal verpakt in plastic, vooral omdat het dan beter bewaard kan worden. Zonder de verpakking bederft kagami mochi gemakkelijk.

Ook zijn er kagami mochi-vormige plastic verpakkingen van kleine, rechthoekige prismavormige stukjes mochi. Dergelijke mochi is gemakkelijk te koken.

Kadomatsu

Kadomatsu, wat letterlijk “poortdennen” betekent, wordt in paren voor huizen geplaatst om toshigami te verwelkomen. Ze worden op 13 december of later buiten geplaatst tot 7 januari.

Het versieren van een kerstboom is echter steeds populairder geworden in Japan en dus hebben Japanners de neiging om kadomatsu op 26 december of later buiten te zetten.

Kadomatsu bestaat uit drie bamboescheuten die diagonaal in verschillende lengtes zijn afgesneden, twijgen van dennenbomen en soms van ume (pruimenboom), die respectievelijk een lang leven, voorspoed en standvastigheid vertegenwoordigen, en een basis van stro.

De eerste keer dat kadomatsu op schrift verscheen was in een vers van een 11e-eeuwse dichter, volgens Kadomatsu-Japan.com dat wordt beheerd door een in Hyogo Prefecture gevestigd tuinbedrijf.

Kadomatsu in de Kanto-regio zijn anders dan die in Kansai. In Kanto wordt de bamboe hoger in de decoratie geplaatst dan de den, terwijl de den in Kansai hoger staat dan de bamboe.

Koopwaardige kadomatsu kunnen voor een paar honderd yen worden gekocht, maar goede exemplaren kunnen duur zijn.

Kadomatsu-Japan.com heeft een eenvoudige, 100 cm hoge kadomatsu voor ¥31.500, terwijl de duurste, die niet alleen bamboe en dennen maar ook decoratieve bloemen heeft, 180 cm hoog is en ¥210.000 kost.

Foto’s: Kyodo, de Japan Kagami Mochi Association en Kadomatsu-Japan.com