Gloria Williams zit al bijna 50 jaar in de gevangenis. In 1971 beroofde zij met een aantal anderen een kruidenierswinkel met een speelgoedpistool; na een worsteling met de winkeleigenaar, die gewapend was, schoot iemand uit haar groep de eigenaar neer met zijn eigen pistool. Ze was 25 jaar oud, moeder van vijf kinderen, en veroordeeld tot gevangenisstraf voor de rest van haar leven. Ze is momenteel Louisiana’s langst gedetineerde vrouw.

In het Louisiana Correctional Institute for Women, is Williams een mentor geworden voor de jongere vrouwen daar, die haar liefkozend “Mama Glo” noemen. Ze is ook al twee decennia lid van de dramaclub van de gevangenis. “Iedereen kende en hield van Mama Glo en riep haar echt aan als de matriarch van de gevangenis,” zei Fox Rich, die naast Williams heeft gezeten en nu een strafrechtadvocaat is.

Vorig jaar heeft Williams grote familie onvermoeibaar gewerkt om haar te helpen een clementieaanvraag samen te stellen, die, indien goedgekeurd, haar vrij zou laten gaan. Ongeveer 30 familieleden reisden naar haar clementie hoorzitting in juli, voornamelijk uit Houston en Beaumont, Texas, om de rechter persoonlijk te vertellen wat ze in brieven aan de Louisiana Board of Pardons hadden opgenomen – haar harde werk om zichzelf door de jaren heen te veranderen van een overlevende van huiselijk geweld die “een verkeerde wending nam” in het leven, zoals haar zus Mary Smith-Moore het uitdrukte, in een vrouw waar anderen naar opkeken en op vertrouwden.

De Raad van Pardons keurde diezelfde maand unaniem haar clementieverzoek goed.

“Ik sprak op haar clementie hoorzitting,” zei Smith-Moore. “De ervaring was inderdaad positief, en we waren dankbaar dat ze ons hoorden – ze lazen onze brieven, en ze erkenden alle inspanningen die ze deed om een andere versie te worden van wie ze was.”

Williams ontmoette haar kleinkinderen voor de eerste keer op de hoorzitting. De stemming was opgewekt – als een familiereünie, passend in het grote ontbrekende stuk – en Williams begon plannen te maken voor haar terugkeer.

In plaats daarvan heeft het clementieverzoek negen maanden op het bureau van de gouverneur van Louisiana, John Bel Edwards, gezeten, wachtend op zijn handtekening. “Ze zeiden: ‘Wacht tot de verkiezingen.’ We hadden familie die massaal op deze persoon stemden omdat hij haar verzoek zou inwilligen,” zei Smith-Moore. “En toen was er een tweede ronde, en ‘Wacht tot de tweede ronde’. En het is nog steeds niet gebeurd. Toen de uitbraak van het coronavirus de VS begon te bereiken … hebben we op pinnen en naalden gezeten.”

In het weekend kregen Smith-Moore en de rest van Williams familie eindelijk nieuws – maar het was niet over haar vrijlating. Via Rich, die hen hielp met Williams clementieverzoek, kregen ze te horen dat Mama Glo in kritieke toestand in het ziekenhuis was opgenomen en moeite had met ademhalen. Dagen later kon Williams advocaat bevestigen dat ze positief testte op Covid-19 en zuurstof en antibiotica kreeg om longontsteking in haar beide longen te bestrijden. “We hebben gebeld, voicemails achtergelaten op het kantoor van de gouverneur, en geen antwoord gekregen. We vragen hem om hier naar te kijken en haar daar weg te halen vanwege haar leeftijd, en wat gaat ze doen op haar leeftijd? Ze is geen gevaar voor de maatschappij of voor wie dan ook. En ze is op de meest kwetsbare leeftijd. Het is gewoon onmenselijk bijna, echt waar.”

Gevangenissen en gevangenissen verkeren in crisis over het hele land

Gevangenissen en gevangenissen zijn broeinesten voor de verspreiding van Covid-19 vanwege het aantal mensen in krappe ruimtes, ontoegankelijke schoonmaak- en verzorgingsbenodigdheden, gebrek aan adequate medische zorg, bezoeken van de buitenbevolking, en een staf die elke dag binnenkomt en vertrekt – allemaal potentiële factoren die leiden tot de snelle verspreiding van deze ziekte.

Daar komt nog bij dat gevangenis- en gevangenisbevolkingen reeds bestaande aandoeningen hebben die hen bijzonder kwetsbaar maken voor Covid-19 – waaronder hartproblemen, hoge bloeddruk, tuberculose en astma – in een veel hoger tempo dan de algemene bevolking.

Duizenden gedetineerden en correctiepersoneel zijn getroffen door de ziekte. Op 22 april meldde de staat New York dat 844 personeelsleden, 239 gedetineerden en 35 voorwaardelijk vrijgelatenen positief op Covid-19 waren getest; 12 zijn overleden. Op Rikers Island in New York City zijn op 21 april 93 van elke 1000 gedetineerden positief getest; in de rest van de stadsbevolking is dat aantal 16 van elke 1000. In Ohio zijn 2 011 gedetineerden van de Marion Correctional Institution, meer dan driekwart van de bevolking, vanaf 22 april positief getest op het virus; naar verluidt is één van hen overleden. Onder het personeel zijn 154 mensen positief bevonden en een andere is overleden. In de Cook County gevangenis in Chicago zijn bijna 400 gedetineerden positief getest op Covid-19, en zes zijn er op 21 april overleden.

Naarmate deze uitbraken aanhouden en intensiveren, hebben volksgezondheidsfunctionarissen, voorstanders, en sommige officieren van justitie en sheriffs opgeroepen tot het uitdunnen van gevangenis- en gevangenispopulaties. “Dit is een volksgezondheidscrisis die een humanitaire ramp dreigt te worden,” waarschuwden de officier van justitie van Brooklyn, de voormalige commissaris voor volksgezondheid, en de voorzitter van de Ford Foundation in een opiniestuk in de New York Times eind vorige maand.

Veel voorstanders zeggen dat de ambtenaren die de macht hebben om mensen in gevangenissen en gevangenissen vrij te laten, over het algemeen te traag handelen en te weinig mensen vrijlaten om de verspreiding van de ziekte tegen te gaan. In Texas stuitte een poging om het aantal mensen in de Harris County Jail in Houston te verminderen op verzet van gouverneur Greg Abbott op staatsniveau; in de tussentijd zijn ten minste 151 gevangenismedewerkers en 99 gedetineerden positief getest op Covid-19.

Gouverneurs hebben een reeks instrumenten om dit doel te helpen bereiken, waaronder het verlenen van clementie, het geven van meer krediet voor de tijd die is uitgezeten, en het tijdelijk vrijlaten van gevangenispopulaties. In sommige staten maken de gouverneurs vrij agressief gebruik van deze bevoegdheden: Gavin Newsom, de gouverneur van Californië, heeft opdracht gegeven om de komende twee maanden 3500 mensen vervroegd vrij te laten uit de gevangenis. Iowa heeft sinds 1 maart 811 mensen uit de gevangenis vrijgelaten en heeft onlangs aangekondigd er nog eens 482 vrij te laten. Maar gouverneur Andrew Cuomo van New York zei dat hij geen plannen had om iemand vervroegd vrij te laten uit de gevangenissen van de staat, hoewel hij aankondigde dat 1.100 mensen in de hele staat “kunnen worden vrijgelaten” met gemeenschapstoezicht.

In Louisiana gaat de gouverneur niet ver genoeg om de Covid-19-gevallen onder de gedetineerden te helpen verlichten

In het begin van februari meldde de Advocate dat Louisiana-gouverneur John Bel Edwards de straffen van 34 gedetineerden heeft omgezet sinds zijn aantreden in 2016, een stijging ten opzichte van de drie individuele strafomzettingen van voormalig gouverneur Bobby Jindal in de loop van zijn twee termijnen in functie. Maar het aantal van Edwards is nog steeds slechts 16 procent van de meer dan 200 goedgekeurde clementieaanvragen die hij heeft gekregen van de Louisiana Board of Pardons and Parole.

Medio april kondigde het Louisiana Department of Corrections zijn plan aan om ongeveer 1.000 gevangenen die gepland zijn voor vrijlating in de komende zes maanden te herzien over de vraag of ze tijdens de crisis een tijdelijke medische vrijlating moeten krijgen – een plan waarvan voorstanders zeggen dat het lang niet ver genoeg gaat. “Mensen die al zes maanden voor hun vrijlating zitten onderwerpen aan een omslachtig, eenzijdig beoordelingsproces gaat lang niet ver genoeg om een gevangenis pandemie af te wenden die onevenredig veel gekleurde mensen zou treffen en ons gezondheidszorgsysteem verder onder druk zou zetten,” vertelde Alanah Odoms Hebert, uitvoerend directeur van de Louisiana ACLU, aan de Advocate. “We dringen er bij gouverneur Edwards op aan om het advies van volksgezondheidsdeskundigen in acht te nemen en zijn uitvoerende macht te gebruiken om onze gevangenispopulatie te verminderen – voordat het te laat is.”

De advocaat van Williams, Mercedes Montagnes, zei dat in plaats van te vechten voor haar leven in het ziekenhuis, Williams op dit moment thuis zou moeten zijn bij haar familie. Montagnes zei dat ondanks de maanden die voorbijgingen nadat haar clementieaanvraag was goedgekeurd door de raad, Williams nooit de hoop op die reünie verloor. “Gloria is een meelevende en bedachtzame vrouw. Ze is een religieuze vrouw, en ze is erg geduldig,” zei Montagnes. “Ze heeft een grote, levendige, liefdevolle familie. Ze wilde zo graag naar huis, naar hen.”

Nu ze in het ziekenhuis ligt, zei Montagnes dat haar familie haar niet kan bereiken, zelfs niet per telefoon. “Een van de redenen waarom we de gouverneur vragen om onmiddellijk clementie te verlenen, is dat haar familie toegang tot haar zou kunnen krijgen op de manier waarop anderen toegang tot hun familieleden kunnen krijgen,” zei ze. “De menselijkheid van onze cliënten en de mensen die we dienen is echt, en het huidige systeem behandelt opgesloten mensen niet als mensen.”

Smith-Moore zei dat de familie een telefoonketen is begonnen, waarbij ze elkaar stukjes nieuws geven en elkaars geest proberen op te beuren. Ze bidden voor Gloria om thuis te komen. “God hoort gebeden. Ik geloof dat met heel mijn hart,” Smith-Moore zei.

Toch, zij en haar familie zijn doodsbang voor haar zus en gefrustreerd dat ze niet veilig thuis is met hen in het midden van deze crisis. “Het is zinloos dat ze zich in deze situatie bevindt,’ zei Smith-Moore. En over de gouverneur: “Ik weet niet wat er zo belangrijk is dat je al deze mensen in je kantoor hebt dat je niet eens naar een krant kunt kijken. Ik snap het gewoon niet. Ik begrijp het niet.