In een plenair debat met Justitiecommissaris Didier Reynders, benadrukten EP-leden de inherente risico’s die deze programma’s met zich meebrengen, namelijk het witwassen van geld, belastingontduiking en corruptie. Zij drongen erop aan dat Europa geen “snelle toegangspoort voor criminelen” mag hebben.

De leden onderstreepten dat het toekennen van het EU-burgerschap aan onderdanen van derde landen zonder passende controles en transparantie negatieve gevolgen heeft in andere lidstaten, het wederzijds vertrouwen aantast en gemeenschappelijke waarden ondermijnt.

Verschillende sprekers verwezen naar het recente schandaal in Cyprus, waar hooggeplaatste ambtenaren – waaronder de voorzitter van het nationale parlement – heimelijk zijn opgenomen terwijl zij een fictief Chinees kaderlid met een strafblad aanboden om via de nationale regeling “staatsburgerschap door investering” een Cypriotisch paspoort te bemachtigen. Zij erkennen ook het besluit van de Commissie om inbreukprocedures tegen Cyprus en Malta in te leiden, hoewel sommigen zich erover beklagen dat het te lang heeft geduurd voordat actie werd ondernomen.

Sommige leden van het Europees Parlement merkten op dat het aandeel van de inkomsten uit deze programma’s aanzienlijk is voor landen als Cyprus, terwijl velen betoogden dat de waarden en rechten van de EU niet te koop zouden moeten zijn.

Achtergrond

Cyprus, Malta en Bulgarije zijn de drie EU-landen waar het mogelijk is om burgerschap te krijgen in ruil voor een investering, de zogenaamde “gouden paspoorten”. Maar liefst 19 EU-landen hebben programma’s voor “verblijf door investering”, bekend als “gouden visa”.

In januari 2019 heeft de Europese Commissie een groep van deskundigen met vertegenwoordigers uit alle EU-lidstaten opgericht om gemeenschappelijke normen en richtsnoeren op dit gebied te ontwikkelen. Na vier vergaderingen vorig jaar is de groep in 2020 tot dusver nog niet bijeengekomen.