• De hoofdpersoon van Mindhunter, Holden Ford, bestudeert psychopaten en moordenaars.
• Zijn eigen neigingen, in feite, hebben patronen laten zien dat hij meer op zijn proefpersonen zou kunnen lijken dan hij denkt.
• Dat brengt veel fans tot speculaties: Zou Holden zelf een psychopaat zijn?

De hoofdpersonen in David Fincher films hebben meestal een paar dingen gemeen. Zijn meest recente film, Gone Girl, zag Ben Affleck als iemand die misschien wel of misschien niet zijn vrouw heeft vermoord. Niemand weet het – en het grillige gedrag van het personage doet niets om je voldoende van het tegendeel te overtuigen. Fincher had ook de supervisie over Jesse Eisenbergs portret van Mark Zuckerberg in The Social Network, waarin hij de Facebook-maestro bijna als een volgens-de-boekjes sociopaat speelt. Er is Jake Gyllenhaal’s obsessieve Robert Graysmith in Zodiac. En dan is er Fight Club… waar we het later over zullen hebben.

Het zou dan ook geen schok moeten zijn dat Fincher’s show Mindhunter (waarvoor hij als uitvoerend producent en incidenteel regisseur fungeert), een hoofdpersonage heeft dat diezelfde trend volgt. Holden Ford (Jonathan Groff) is een ietwat mislukte gijzelaars onderhandelaar aan het begin van de serie. Naarmate de serie vordert, en hij en zijn nieuwe team hun procedures voor het interviewen van moordenaars en het bestuderen van hun gedrag vaststellen, wordt hij steeds eigenzinniger. Uiteindelijk drijft hij zichzelf verder en verder op de gevaarlijke weg die zo veel van Fincher’s hoofdrolspelers zichzelf vinden op snelheid.

In de meer dan twee jaar sinds het eerste seizoen van Mindhunter werd uitgebracht, zijn er theorieën ontstaan die Ford niet alleen positioneren als eigenwijs, of een zonderling, maar als precies het type psychopaat dat hij probeert vast te pinnen in zijn studies. Een Vulture-stuk zette een aantal kwaliteiten uiteen die een zich ontwikkelende psychopaat bezit en die Holden zeker in zijn arsenaal heeft: een bereidheid om anderen zonder aarzeling te manipuleren (zo ongeveer elk interview dat hij afneemt), een gevoel van grootse zelf-belangrijkheid (zo ongeveer elke menselijke interactie die hij met iemand heeft), een compleet gebrek aan zelftwijfel op sommige momenten (herinner je je de ‘kietelende opdrachtgever’ subplot uit seizoen 1?), en een volledig emotieloze reactie op typisch super-emotionele stimuli (zijn breuk met Debbie, zijn vriendin, aan het einde van het eerste seizoen).

Een theorie gepost op de Mindhunter Reddit stelt een gelijkaardige hypothese voor: Holden is een functionerende psychopaat. Die theorie raakt aan veel van dezelfde punten als het Vulture artikel, maar voegt ook Holden’s impulsiviteit en onverantwoordelijkheid toe aan de mix. Die twee kwaliteiten zijn vitale onderdelen van wat Holden maakt tot het personage dat hij is – en zijn ook verantwoordelijk voor een aantal van de lastige situaties waarin het team zich bevindt (vergeet niet dat de hele infernal affairs kwestie van seizoen 1 voortkwam uit Holden’s beslissing ter plaatse om vulgaire taal te gebruiken met Richard Speck. Hij kreeg de resultaten die hij zocht, maar de ethiek van de situatie was op zijn best wazig.)

Gezien de populariteit van deze lijn van denken, was het onvermijdelijk dat Jonathan Groff zou worden gevraagd over dit mogelijke traject voor zijn personage. Hoe logisch het ook lijkt te zijn, Groff gelooft het niet. “Dat seriemoordenaargedoe is zo’n hoofdbreker voor mij als mensen, mijn vrienden sms’en me van, ‘Ik roep het! Ik ben op 6 en jij gaat verdomme iemand vermoorden om 10 uur!’ Ik begrijp het niet,” zei de acteur in een interview met CinemaBlend. “Ik begrijp het niet, want dat is niet wat ik in mijn gedachten speelde. Maar het is interessant voor mij dat mensen dat zien.”

Groff haalde ook zeker het feit aan dat het personage Ford gebaseerd is op een echt persoon-voormalig FBI-agent John Douglas, die het boek, Mindhunter, schreef waarop het verhaal is gebaseerd. Dat gezegd zijnde, alleen omdat Ford gebaseerd is op Douglas betekent niet dat hij letterlijk Douglas is. Dat is waarom namen veranderen, en dat is waarom verhalen veranderen. Creatieve vrijheid kan zeker een rol spelen als een maker samenstelt wat hij het beste verhaal vindt voor zijn werk. Als Fincher en Joe Penhall, de maker van Mindhunter, besluiten dat Holden Ford een psychopaat of een moordenaar moet worden, of allebei, om hun serie te laten werken, dan is dat hun goed recht.

Het is ook de moeite waard om de gewoonten van de mensen die de werken presenteren in gedachten te houden. We hebben het al gehad over het grillige karakter van veel van Finchers hoofdpersonages, maar het is onmogelijk om die discussie te voeren zonder Fight Club te noemen, misschien wel Finchers beroemdste film. Die film introduceert Tyler Durden (Brad Pitt) als een held, iemand die The Narrator (Edward Norton) een betere manier laat zien om zijn (saaie, tot dan toe) leven ten volle te leven. Aan het einde van de film gaat Tyler echter door het lint en wordt hij in wezen een binnenlandse terrorist. De ‘break bad’ is zeker in Fincher’s draaiboek (zie ook: Gone Girl), dus het zou niet geheel ongekend zijn als hij het zou implementeren in Mindhunter.

Met Mindhunter dat niet nog één maar meerdere seizoenen doorgaat, is er genoeg tijd voor dit verhaal om zich mogelijk in een of andere hoedanigheid uit te spelen. Maar door haak of door Crook, het is spannend dat de show erin geslaagd is om zo’n spannende en discussie-genererende hoofdrol op te bouwen. Dat is typisch geen gemakkelijke prestatie, en de show heeft het voor elkaar gekregen met een indrukwekkende precisie.