Door Dr. Anne Zauderer

We leven in een ongelooflijke tijd in de geschiedenis. Nooit eerder was het leven zo comfortabel voor de mens. We hoeven niet te foerageren voor ons voedsel, we leven in temperatuur gecontroleerde omgevingen, we slapen op zachte matrassen, en we hebben voertuigen om ons te vervoeren naar waar we heen moeten. Toch zitten we midden in een epidemie van chronische ziekten.

2,1 miljard mensen hebben overgewicht of obesitas. Dat is een derde van de wereldbevolking1. Ontsteking-gerelateerde aandoeningen nemen toe2:

• Al bijna 10 procent van de jonge kinderen wordt getroffen door allergische dermatitis (eczeem).
• Meer dan 25 miljoen Amerikanen hebben astma.
• Meer dan 24 miljoen Amerikanen, 8 procent van de bevolking, hebben diabetes. Schattingen zijn dat tegen 2025 het aantal Amerikanen met de ziekte bijna 50 miljoen zal zijn.
• Arthritis en gewrichtsaandoeningen treffen 43 miljoen mensen in de Verenigde Staten, bijna 20 procent van de bevolking. Naar verwachting zal dit aantal in 2020 de 60 miljoen overschrijden.
• Meer dan 5 miljoen Amerikanen hebben de ziekte van Alzheimer.
• Depressieve stoornissen komen voor bij ongeveer 18,8 miljoen Amerikaanse volwassenen, of ongeveer 9,5% van de Amerikaanse bevolking van 18 jaar en ouder.

Mensen zijn gestrest, moe, angstig, depressief, losgekoppeld, hebben pijn en zijn boos. We zijn snel geneigd om onze symptomen met medicijnen te bestrijden zonder ons af te vragen wat de oorzaak van al die symptomen zou kunnen zijn. Ik kan niet spreken over uw exacte conditie, maar wat mijn ervaring me heeft geleerd is dat ontsteking aan de basis ligt van de meeste chronische ziekten.

Er zijn veel voorkomende oorzaken van ontsteking in onze voeding (waarvan we allemaal weten dat we die moeten vermijden) zoals suiker, witte bloem, chemische additieven en conserveringsmiddelen, hoge fructose maïssiroop, transvetten, en nog veel meer. Maar wat als ik je zou vertellen dat er een proteïne zit in veel van de gezonde voeding die je eet, die je ontsteking kan veroorzaken? De eiwitten waar ik het over heb worden lectines genoemd.

Lectines, niet te verwarren met lecithine (een emulgator) of leptine (een hormoon dat vetopslag en eetlust regelt), zijn eiwitten die in grote hoeveelheden voorkomen in granen, bonen en bepaalde vruchten en groenten. Deze eiwitten worden door planten gemaakt als afweermechanisme tegen roofdieren. Lectines veroorzaken een ontstekingsreactie bij het roofdier dat ze opeet. De meeste dieren, behalve mensen, proberen iets te vermijden als ze iets eten waar ze zich niet goed bij voelen!

Hoe werken lectines? Het zijn grote eiwitten die zeer kleverig zijn en zich binden aan koolhydraten (suikers), vooral polysacchariden, in het lichaam van het dier nadat het de plant heeft geconsumeerd. Deze suikermoleculen bevinden zich voornamelijk op het oppervlak van cellen en verstoren de communicatie tussen cellen door een toxische of ontstekingsreactie te veroorzaken. Een voorbeeld van een suikermolecuul waaraan lectines zich binden is siaalzuur, dat wordt aangetroffen in de darmen, de hersenen, tussen zenuwuiteinden, in gewrichten, in lichaamsvloeistoffen en in de bekleding van bloedvaten. Dit is de reden waarom mensen die veel lectinehoudende voedingsmiddelen consumeren, ontstekingen krijgen en last kunnen krijgen van pijnlijke gewrichten, hersenmist en vermoeidheid.

In zijn boek The Plant Paradox zegt Dr. Steven Gundry dat “lectines de aanhechting en binding van virussen en bacteriën aan hun beoogde doelwitten vergemakkelijken…. Sommige mensen – zij die gevoeliger zijn voor lectines – zijn daarom meer vatbaar voor virussen en bacteriële infecties dan anderen.” Dit maakt me nieuwsgierig naar mensen die chronische infecties hebben, zoals de ziekte van Lyme, die vermoeidheid, pijnlijke gewrichten en hersenmist veroorzaakt – allemaal dezelfde symptomen als een gevoeligheid voor lectines.

Een ander effect dat lectines hebben, is dat ze gewichtstoename kunnen stimuleren. Een specifiek type lectine, tarwekiemagglutinine (WGA), is hier met name verantwoordelijk voor. Een van de manieren waarop het dit doet is dat het een opvallende gelijkenis vertoont met het hormoon insuline. Insuline maakt suiker beschikbaar voor onze cellen, zodat zij het kunnen verbranden voor energie. Omdat WGA insuline nabootst, bindt het zich aan de insulinereceptorplaatsen op de cellen, waardoor de werking van insuline wordt geblokkeerd. Dit resulteert in een slecht energiegebruik (vermoeidheid) en meer suiker die in vetcellen wordt gepompt, waardoor gewichtstoename en insulineresistentie worden gestimuleerd, wat de voorloper is van diabetes.

Lectines kunnen ook een lekkende darm stimuleren. Omdat de bekleding van ons spijsverteringskanaal slechts één cellaag dik is, wanneer lectines de slijmvliesbekleding van de darm aanvallen, veroorzaken ze ontstekingen en wrikken ze de strakke verbindingen in de darmwand uit elkaar.

Welke voedingsmiddelen in het Amerikaanse dieet bevatten veel lectines? Hieronder vindt u een lijst van te vermijden voedingsmiddelen. Voor een uitgebreidere lijst raad ik het boek van Dr. Gundry aan, The Plant Paradox. De reden voor de titel van zijn boek is dat, paradoxaal genoeg, er veel gezonde voedingsmiddelen zijn die vitamines, mineralen en anti-oxidanten bevatten die essentieel zijn voor onze gezondheid, maar die ook veel lectines bevatten. We moeten ons bewust zijn van de manier waarop we voedsel bereiden, de hoeveelheid die we van bepaalde voedingsmiddelen consumeren, en de manier waarop voedsel ons doet voelen.

Voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan lectines:

• tarwe
• maïs
• rijst
• witte aardappelen
• haver
• Quinoa
• peulvruchten (inclusief pinda’s en cashewnoten)
• zoja
• zaden (pompoen, zonnebloem, chia)
• Komkommers
• Zucchini
• Pompoenen
• Kwartjes (van welke soort dan ook)
• Tomaten
• Aardappelen
• Paprika
• Goji bessen

Een ander zeer belangrijk punt om te overwegen is dat je bent wat je eet, maar je bent ook wat je voedsel at. Dit betekent dat als je dierlijke eiwitten consumeert van een dier dat een op maïs en soja gebaseerd dieet heeft gehad, je lectines binnenkrijgt in de melk, het vet en de eiwitten van dat dier. Als je bovendien bedenkt dat de boeren de dieren graan voeren om ze vet te mesten, kun je het ontstekingsbevorderende effect van lectines bij die dieren aan het werk zien. Omdat koeien gedwongen worden een onnatuurlijk dieet van maïs en sojabonen te eten, veroorzaakt dit brandend maagzuur bij de koeien. Het brandend maagzuur is zo’n probleem dat boeren calciumcarbonaat in hun voer moeten doen om het te voorkomen, anders stoppen ze met eten. De helft van alle calciumcarbonaat ter wereld wordt om deze reden aan vee gevoerd.

Als je vlees met een laag gehalte aan lectine wilt, moet je dierlijke eiwitten consumeren die zijn geteeld in weilanden en die zijn afgewerkt in weilanden. Je hebt eieren nodig die volledig van de weide afkomstig zijn. Bepaalde etiketten op voedsel zijn bedoeld om je een gevoel van veiligheid te geven, terwijl ze alleen maar een marketingtruc zijn. Een paar etiketten waar u op moet letten zijn:

1. “Kooivrij of scharrelvrij” – dit betekent alleen dat een deurtje minimaal 5 minuten per dag open is gelaten. De meeste kippen zitten in zulke overbevolkte omstandigheden dat ze nooit het daglicht zien.

1. “Vegetarisch gevoed” – de dieren zijn gevoed met een (onnatuurlijk) dieet van granen, waarschijnlijk genetisch gemodificeerd. Dit komt vaak voor bij pluimvee. Kippen zijn insecteneters, geen graaneters.

1. “Geheel natuurlijk” – deze term is in principe betekenisloos en is niet gedefinieerd door de FDA of USDA.

1. “Hartgezond” – dit is een etiket dat is bedacht door de voedingsindustrie om u een beter gevoel te geven bij het kiezen van sterk bewerkte voedingsmiddelen. Froot Loops zijn door de FDA bestempeld als “hartgezond”.

Voordat ik dit artikel afsluit, wil ik nog één ding benadrukken. Ieder van ons bevindt zich op een ander punt in zijn gezondheidstraject. Ik juich iedereen toe die betere voedingskeuzes maakt! Het kan overweldigend lijken voor de meeste mensen om na te denken over het eten van een laag lectine dieet. Ik hoop dat deze informatie je in staat zal stellen om echt naar je voedselkeuzes te kijken en verbanden te leggen tussen wat je eet en hoe je je voelt. Als je al gezond eet en je je toch vermoeid voelt, gewrichtspijn hebt, niet kunt afvallen, of een van de hierboven genoemde chronische ontstekingsziekten hebt, zou ik je willen aanmoedigen om te onderzoeken of je lectines uit je dieet kunt verwijderen. Als het verwijderen van alle lectines te overweldigend is, zou ik je willen aanmoedigen om te beginnen met het verwijderen van bewerkte granen en suiker uit je dieet. Zodra je een verbeterd gevoel van welzijn ervaart, zal dat hopelijk een aanmoediging zijn om er een beetje dieper in te duiken.