PHOTO: nbcnews.com
Terwijl de meeste kinderen in de wereld denken aan een vrolijke, ronde oude man met een witte baard die op 25 december door hun schoorsteen komt klauteren met een zak vol cadeautjes, maken kinderen in Beieren, een groot deel van Oost-Europa en delen van Duitsland zich twintig dagen eerder op voor de Krampusnacht. Normaal gesproken denken we bij Kerstmis niet aan enge demonen met hoorns en maskers, maar voor sommigen is het allemaal onderdeel van hun traditionele Kerstmis. Maar, wat is Krampusnacht? Hoe is deze vreemde feestdag ontstaan en waar komt hij vandaan?
Wat is Krampusnacht?
PHOTO: theatlantic.com
Het is een feestdag die veel meer weg heeft van Halloween dan van Kerstmis. Op Krampusnacht, 5 december, drinken mannen verkleed als Krampus een hoop alcohol, rennen door de straten en jagen kinderen de stuipen op het lijf. Vaak achtervolgen ze delinquente kinderen en slaan ze hen met stokken.
Het Krampuskostuum bestaat traditioneel uit een handgesneden houten masker en een pak gemaakt van schapen- of geitenhuid. Koebellen worden rond de heupen van de drager gedragen. Kostuums kunnen behoorlijk prijzig zijn in Europa, en nu worden ze meestal gemaakt met minder dure materialen, zoals imitatiebont en schmink.
De folklore van de Krampusnacht gaat minstens duizend jaar terug, maar waarom is het in hemelsnaam begonnen? Wat is het nut van een stel mannen die zich verkleden en kinderen terroriseren tijdens de kerstdagen?
Waar komt “Krampus” vandaan?
PHOTO: theatlantic.com
De oorsprong van Krampus is grotendeels onbekend, maar de meeste antropologen zijn het erover eens dat de traditie voor-Christelijk is, en teruggaat tot heidense mythologie. Een autoriteit op dit gebied meent dat Krampus zo ver teruggaat als de Wiccan godheid van de Gehoornde God van de Heksen. Een andere antropoloog, John J. Honigmann schreef: “Krampus stamt af van een heidens bovennatuurlijk wezen dat werd gelijkgesteld aan de christelijke duivel.”
Onze kennis van het voorchristelijke heidense pantheon van Europa is nogal vaag, gezien het feit dat de druïden van Europa niets opschreven, en hun plaatsen van aanbidding en symbolen en riten vaak werden overgenomen en gelijkgesteld aan christelijke tradities in een poging van de missionarissen om de heidense tradities volledig uit te roeien. Krampus, en de “Gehoornde God” in het algemeen, is een goed voorbeeld van dit verschijnsel.
Volgens historici begonnen gehoornde duivels voor het eerst op te duiken in middeleeuwse toneelstukken rond de 11e eeuw. Deze zouden zijn overgenomen in het verhaal van het christendom in een poging symbolen te gebruiken waarmee de inheemse bevolking vertrouwd was. Na verloop van tijd werd de godheid waaruit Krampus voortkwam verbasterd tot de ondeugende, kind-terroriserende boeman die we vandaag de dag zien. Traditioneel verschijnen Sinterklaas en Krampus samen, werkend als een team. Sinterklaas beloont de brave kinderen, terwijl Krampus de stoute kinderen straft.
Moderne interpretaties
PHOTO: theatlantic.com
De Krampusnacht wordt tegenwoordig op veel plaatsen in Europa gevierd, en is zelfs populair geworden in de Verenigde Staten. In 2013 namen meer dan 200 Krampussen deel aan de allereerste jaarlijkse nationale Krampusnacht in Oostenrijk. In Clintonville, Ohio, werd op 5 december 2015 de eerste Krampus parade gehouden en de bewoners zijn begonnen om er een regelmatige traditie van te maken. Aan zowel de west- als de oostkust, in Seattle en Philadelphia, worden andere Krampus-parades gehouden om het begin van het kerstseizoen aan te geven.