Terwijl de taal zich ontwikkelt, vergeten we soms de beledigende oorsprong van bepaalde woorden en zinnen.
Of we kenden ze überhaupt nooit.
Veel van deze zinnen begonnen in racistische, seksistische of over het algemeen onsmakelijke situaties.
1. “
Deze uitdrukking, die nu beter bekend staat als “voedselcoma”, verwijst rechtstreeks naar het stereotype van luiheid dat wordt geassocieerd met Afro-Amerikanen. Het stamt af van een langere (en ongelooflijk beledigende) versie – niggeritis.
De moderne volkstaal liet de raciale slurk achterwege, waardoor een nep-wetenschappelijke diagnose overbleef voor het vermoeide gevoel dat je krijgt na het eten van veel te veel voedsel.
Wij raden aan in plaats daarvan de technische term te gebruiken: postprandiale somnolentie.
2. “Uppity”
Een paar jaar geleden pontificeerde Rush Limbaugh dat een NASCAR-publiek Michelle Obama uitjoelde omdat ze “uppity-ism” vertoonde. Glenn Beck verdedigde hem zelfs door te verwijzen naar de liefde van de First Lady voor rucola.
Tijdens de segregatie gebruikten zuiderlingen “uppity” om zwarten te beschrijven die hun sociaaleconomische plaats niet kenden. Oorspronkelijk kwam de term uit de zwarte gemeenschap, maar de racisten namen hem vrij snel over.
3. “Peanut gallery”
Deze uitdrukking is bedoeld om te verwijzen naar onderbrekers of critici, meestal slecht geïnformeerde degenen. In werkelijkheid is de “pindagalerij” een benaming voor een sectie in theaters, meestal de goedkoopste en slechtste, waar veel zwarte mensen zaten in het tijdperk van de vaudeville.
4. “Gyp”
“Gyp” of “gip” is waarschijnlijk geëvolueerd als een verkorte versie van “zigeuner” – correcter bekend als de Romani, een etnische groep die zich nu vooral in Europa en Amerika bevindt. De Romani reisden veel en verdienden hun geld met de verkoop van goederen. Er ontstonden natuurlijk zakelijke geschillen, en de massa begon de Romani te zien als oplichters.
Heden ten dage is “zigeuner” synoniem geworden met iemand bedriegen.
5. “Paddy wagons”
In moderne slang betekent “paddy wagon” een politieauto.
“Paddy” ontstond aan het eind van de jaren 1700 als een verkorte vorm van “Patrick,” en later als een pejoratieve term voor elke Ier. “Wagon” verwijst natuurlijk naar een voertuig. “Paddy wagon” is ofwel ontstaan uit het grote aantal Ierse politieagenten of uit de perceptie dat luidruchtige, dronken Ieren voortdurend achterin politiewagens belandden.
Beide zijn niet bijzonder aardig.
6. “Bugger”
Als je iemand een “bugger” noemt, beschuldig je hem ervan een Bulgaarse sodomiet te zijn. De term stamt af van de Bogomils, die in de Middeleeuwen een religieuze sekte leidden die “Bulgarus” heette. In verschillende talen veranderde de term in “bugger”. Velen beschouwden de Bogomils als ketters en zeiden dat ze seks op een “omgekeerde manier” benaderden. In het Hongaars betekent een verwant woord nog steeds een scheldwoord voor homoseksuele mannen.
7. “Hooligan”
Deze uitdrukking begon rond 1898 in Londense kranten te verschijnen. Het Oxford Online Dictionary speculeert dat de uitdrukking is afgeleid van de fictieve achternaam “Houlihan”, die voorkomt in een populair publiedje over een rumoerige Ierse familie.
Andere bronnen, zoals het boek van Clarence Rook, “The Hooligan Nights”, beweren dat Patrick Houlihan echt heeft bestaan. Hij was een uitsmijter en een dief in Ierland.
Hoe het ook zij, ergens heeft een Ierse familie een slechte naam gekregen. De term evolueerde met name tot “voetbalvandalisme”, destructief gedrag van Europese voetbalfans (maar eigenlijk voetbalfans).
8. “Eskimo”
“Eskimo” komt van hetzelfde Deense woord dat is ontleend aan het Algonquin “ashkimeq”, wat letterlijk “eters van rauw vlees” betekent. Ander etymologisch onderzoek suggereert dat het ook “sneeuwschoen-netter” zou kunnen betekenen.
Hoe dan ook, wanneer we een hele groep mensen aanduiden met hun vermeende gedrag, bagatelliseren we hun bestaan en cultuur. Laten we de juiste termen gaan gebruiken, zoals Inuit.
9. “Verkocht langs de rivier”
Wanneer iemand je tegenwoordig “verkoopt langs de rivier”, verraadt hij of zij je of bedriegt hij je. Maar de uitdrukking heeft een veel donkerdere en meer letterlijke betekenis.
Tijdens de slavernij in de VS verkochten meesters in het Noorden hun zich misdragende slaven vaak door ze de Mississippi-rivier af te sturen naar plantages in Mississippi, waar de omstandigheden veel harder waren.
10. “Eenie meenie miney moe”
Deze uitdrukking komt uit een langer kinderrijmpje:
Eenie, meenie, miney, moe / Vang een tijger bij de teen / Als hij schreeuwt laat hem dan gaan / Eenie, meenie miney, moe.
Deze moderne, niet-aanstootgevende versie komt van een soortgelijke, oudere versie, waarbij nikker de plaats inneemt van tijger. Rudyard Kipling vermeldt het als een “uittel liedje” (in feite een manier voor kinderen om kandidaten te elimineren om “Het” te zijn in verstoppertje) in “Land And Sea Tales For Scouts And Guides.”
11. “Hiep hiep hoera!”
Hoewel doordrenkt van controverse, zou dit eerste deel van deze zin verband kunnen houden met de Hep Hep Rellen – antisemitische demonstraties die in de 19e eeuw in Duitsland begonnen. Duitsers juichten naar verluidt “hep hep” toen ze Joden uit hun huizen dreven in heel Europa.
“Hep” is waarschijnlijk een acroniem voor “Hierosolyma est perdita” wat in het Latijn “Jeruzalem is gevallen” betekent. De kruisvaarders kunnen dit als strijdkreet hebben gebruikt, hoewel daar weinig bewijs voor is. Of Duitse herders of jagers gebruikten “hep hep” als een traditioneel commando om getrainde honden bijeen te drijven.
Voor de zekerheid, vermijd de eerste twee woorden. “Hoera” brengt evenveel vrolijkheid over als de volledige versie en komt van hurrah, een versie van huzzah, een “zeemanskreet van verheffing.”
Bonus: “Vuistregel”
Nee, deze uitdrukking is niet ontstaan in de kamer van een of andere misogynistische rechter. Maar het idee is zo vaak doorgedrongen in etymologische discussies dat we het wel moesten ontkrachten.
Zo meldde The Telegraph dit jaar nog dat Sir Francis Buller in 1886 oordeelde dat een man zijn vrouw mocht slaan met een stok die niet dikker was dan zijn duim, waardoor het populaire, en seksistische, idioom ontstond.