Chordata Mammalia Carnivora Phocidae Cystophora cristata
Beschrijving &Gedrag
Kaprobben, Cystophora cristata (Erxleben, 1777), ook bekend als Cystophora borealis, Phoca cristata, zijn genoemd naar de grote elastische zak die van hun neus tot hun voorhoofd reikt en die bij de volwassen mannetjes uitgroeit tot een grote ballonachtige bal. Kaprobben hebben een zwart gezicht en een blauwgrijze vacht met patronen van donkere vlekken. Volwassen mannetjes zijn gemiddeld 2,5-3 m lang en wegen ongeveer 300-400 kg. Volwassen vrouwtjes zijn kleiner: ze zijn gemiddeld 2 tot 2,4 m lang en wegen ongeveer 160 tot 230 kg. Van klapmutsen is bekend dat zij herhaaldelijk tot meer dan 1.000 m duiken, gedurende meer dan 50 minuten. De levensduur van de klapmuts is 30-35 jaar.
Kapmutsen zijn zeer agressief in vergelijking met andere zeehondensoorten. Volwassen mannetjes tonen hun agressie door hun “capuchon” (ballonachtige bal op hun gezicht) op te blazen, die twee keer zo groot kan worden als een voetbal. De “capuchon” is een vergroting van de neusholte die ontstaat als de zeehond ongeveer 4 jaar oud is. Wanneer de kap opgeblazen is, vormt hij een ballon op het hoofd, wanneer hij leeg is, hangt hij voor de bovenlip. Mannetjes hebben ook een opblaasbaar neusvlies dat zich vanuit één neusgat als een rode ballon opblaast en dat “pingt” als ermee wordt geschud. De kap en het membraan worden gebruikt voor agressievertoon bij bedreiging en als waarschuwing tijdens het broedseizoen.
Wereld verspreidingsgebied & Habitat
GBIF-netwerk OBIS-verspreidingskaart AquaMaps
Kaprobben komen voor in diepe wateren in het verre noorden van de Atlantische Oceaan. Deze soort strekt zich uit van Spitsbergen in het oosten tot de Golf van St. Lawrence in het westen. Op het pakijs zijn vier verschillende populaties te vinden: (i) bij het eiland Jan Mayen, (ii) bij Labrador en het noordoosten van Newfoundland, (iii) in de Golf van St. Lawrence, en (iv) in de Straat van Davis. De totale populatie van klapmutsen wordt momenteel geraamd op 650.000, waarvan 250.000 in de Jan Mayen-populatie en 400.000 in het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan. Het is een sterk migrerende soort waarvan bekend is dat ze lange afstanden aflegt tot in het westen van Alaska en tot in het zuiden van de Canarische Eilanden en het Caribische eiland Guadeloupe.
Na het broedseizoen, meestal van april-juni, leggen deze zeehonden lange afstanden af om zich te voeden. In juni-augustus komen ze weer samen op het ijs om te ruien, waarna ze zich verspreiden om te foerageren tot het broedseizoen begint in de late winter. Migratiepatronen zijn nog niet goed gedocumenteerd, maar de Noordwest-Atlantische populaties lijken te ruien voor de oostkust van Groenland in de Straat van Denemarken en dan naar het noorden te trekken. Ze worden ook gezien langs de kust van westelijk Groenland. De Jan Mayen-populatie lijkt op twee plaatsen ten noorden van het broedgebied te ruien en zich vervolgens te verspreiden om zich te voeden op Spitsbergen, IJsland, Noorwegen en de Faeröer. De Noordwest-Atlantische populaties overwinteren vermoedelijk in de wateren bij Newfoundland.
Voedingsgedrag (Ecologie)
Kaprobben, Cystophora cristata, voeden zich in diep water en duiken tot op dieptes van 100-600 m. Hun dieet varieert regionaal en omvat: Groenlandse heilbot, roodbaars, kabeljauw, wolvin, lodde, en haring. Octopus, inktvis, garnalen en mosselen worden ook gegeten.
Bekende roofdieren van klapmutsen zijn ijsberen, Groenlandse haaien, en orka’s (orka’s).
Levensgeschiedenis
Vrouwelijke klapmutsen worden tussen 3-6 jaar volwassen, mannetjes tussen 5-7 jaar. De mate van uitwisseling tussen de verschillende broedpopulaties van deze sterk migrerende soort is onduidelijk, hoewel een waarneming van een zadelrob-hooded seal hybride pup is gemeld.
Pups worden geboren tussen maart-april met een goed ontwikkelde blubberlaag en een blauwgrijze vacht, wat leidde tot hun bijnaam “blueback”. Ze vervellen deze vacht in ongeveer 14 maanden. Pasgeboren pups meten ongeveer 1 m en wegen ongeveer 24 kg. Het zogen duurt gemiddeld slechts 3,8 dagen, de kortste lactatieperiode van alle zoogdieren. Ondanks de korte zoogtijd verdubbelt de pup in omvang van ongeveer 24 kg tot ongeveer 47 kg dankzij de rijke melk van de moeder, die voor 60-70% uit vet bestaat. Wanneer de wijfjes beginnen te bevallen, beginnen de mannetjes om het broedterritorium te wedijveren door elkaar te duwen en te bevechten. De mannetjes wachten dan om te paren terwijl het vrouwtje zoogt en vormen tijdelijke “families” of “triades”. Als de pup gespeend is, paren het mannetje en het vrouwtje in het water. Enkele uren na de paring keert het mannetje terug naar het broedterritorium op zoek naar een ander vrouwtje.
Conservation Status & Comments
Current IUCN Conservation Status for Hooded Seals Conservation Evidence NOAA UNEP World Conservation Monitoring Centre: Hooded Seals Controleer de Seafood Watch List voor deze soort
Hooded seals werden vaak gedood voor hun pelzen, en jonge “bluebacks” werden bijzonder gewaardeerd. Onder druk van de publieke opinie verbood de Europese Economische Gemeenschap in 1983 de invoer van blauwbaarsproducten, en Canada heeft de commerciële jacht op blauwbaarzen sinds 1987 verboden. Helaas is het illegale doden doorgegaan. De Canadese autoriteiten namen 22.846 dode blauwbaarzen in beslag na een jacht in 1996, en Canadese zeehondenjagers ijveren voor de opheffing van het verbod.
De commerciële jacht op klapmutsen is verboden in de Golf van St. Lawrence en in de Straat van Davis, hoewel in andere gebieden nog steeds commercieel op volwassen klapmutsen wordt gejaagd. In 1999 zijn slechts 200 dieren gedood, veel minder dan de totaal toegestane vangst (TAC) van 10.000. Ondanks het lage aantal dat is gemeld, wordt aangenomen dat 38-89% van de gedode dieren niet wordt gerapporteerd. In 1996 was de wettelijke limiet 8.000, maar deze limiet werd niet gehandhaafd en in dat jaar werden 25.000 klapmutsen gedood. Zeehondenjagers dringen aan op een verhoging van de TAC, ondanks het gebrek aan vraag.
Uit de publieke opinie is gebleken dat 50% van de Canadezen wil dat de zeehondenjacht aan de oostkust wordt stopgezet en dat 75% tegen federale subsidiëring van de jacht is. Net als bij de zadelrob zou er zonder overheidssubsidies geen markt voor zeehondenproducten zijn.
Ook in Noorwegen en Rusland wordt op klapmutsen gejaagd, maar de jacht op deze zeehondenpopulatie is de laatste jaren verminderd als gevolg van moeilijke weersomstandigheden, toegang tot de zeehonden, en slecht onderhouden robbenjagersschepen. In 1999 namen slechts 2 vaartuigen deel aan de jacht, waarbij 3 525 niet zogende jongen en 921 volwassen zeehonden werden gevangen. In 2000 daalde dit aantal verder tot 1.346 niet zogende jongen en 525 volwassen zeehonden. Ondanks deze lage vangsten werd het quotum voor het seizoen 2001 vastgesteld op 10.300 volwassen klapmutsen. De Noorse zeehondenindustrie is economisch niet levensvatbaar en is bovendien afhankelijk van overheidssubsidies.
De inheemse zelfvoorzieningsjacht is ook goed voor ongeveer 4.000-6.000 zeehonden per jaar in Groenland, en tot 100 zeehonden worden gejaagd door de inheemse bevolking in het noorden van Canada.
Kaprobben lijden onder verstrikking in kieuwnetten in IJsland, Newfoundland, Labrador, en in het noordoosten van de VS. Net als andere zeehondensoorten krijgen klapmutsen de schuld van de verminderde visbestanden, en de visserij-industrie heeft opgeroepen tot ruiming.
Zoals bij zadelrobben en gewone zeehonden, blijkt uit rapporten dat het aantal zeehonden in de wateren voor de noordoostelijke VS is toegenomen, waaronder veel zeehonden die moeten worden gered en gerehabiliteerd. Dit kan te wijten zijn aan de afnemende prooi veroorzaakt door overbevissing, waardoor de zeehonden verder zuidwaarts trekken voor voedsel.
Referenties &Verder onderzoek
Seal Conservation Society (SCS): Hooded Seal, Cystophora cristata
Cystophora cristata (Gewone zeehond) ~ The IUCN Red List
Onderzoek Cystophora cristata @
Barcode of Life BioOne Biodiversity Heritage Library CITES Cornell Macaulay Library Encyclopedia of Life (EOL) ESA Online Journals FishBase Florida Museum of Natural History Ichthyology Department GBIF Google Scholar ITIS IUCN RedList (Bedreigde Status) Marine Species Identification Portal NCBI (PubMed, GenBank, enz.) Ocean Biogeographic Information System PLOS SIRIS Tree of Life Web Project UNEP-WCMC Species Database WoRMS
Search for Hooded Seals @
Flickr Google Picsearch Wikipedia YouTube
Chordata Mammalia Carnivora Phocidae Cystophora cristata