Op 30 juni heeft de Chinese regering de Nationale Veiligheidswet voor Hong Kong uitgevaardigd. Afscheiding”, “subversie”, “terrorisme” en “samenspanning met het buitenland” zijn strafbaar gesteld. Ook worden de politiebevoegdheden voor de controle van burgers sterk uitgebreid. De wet is in brede kring bekritiseerd als een stap naar een grotere “vastelandisering” van Hongkong. Wat velen zich echter niet realiseren is dat China’s recente gedwongen integratie van Hong Kong slechts een stukje is van China’s grote puzzel.

De uitholling van de onafhankelijkheid van Hong Kong komt voort uit een zorgvuldig uitgewerkt plan om de autonomie van de regio heimelijk te ondermijnen en haar agressief te assimileren in het vasteland van China door middel van een reeks manoeuvres.

Onafhankelijkheid van de rechterlijke macht

De Orde van Advocaten van Hongkong maakt zich al lange tijd zorgen over de “mainlandisering” van het rechtssysteem door Peking. China probeert de rechterlijke macht in Hongkong te ondermijnen door via zijn hoogste wetgevende orgaan – het Permanent Comité van het Nationale Volkscongres (NPCSC) – interpretaties te geven van de basiswet van de regio. Deze interpretaties zijn bestempeld als “niets minder dan amendementen op de minigrondwet van Hongkong” en zijn op de meest “brutale en abrupte wijze” uitgevoerd.

De ernstigste ingrepen van China in het rechtsstelsel van Hongkong betroffen wijzigingen van het verblijfsrecht voor Chinese burgers met ouders in Hongkong, de ambtstermijn van de president en de toekenning van diplomatieke onschendbaarheid aan staten die China sterk bevoordeelden.

Door deze aanvallen op de basiswet van Hongkong voelden rechters zich “gevangen”; een oud-rechter van Hongkong – zowel onder Brits als Chinees bewind – merkte op dat “als er te vaak wordt geïnterpreteerd, het risico bestaat dat ze ons niets meer overlaten om over te oordelen.”

Politieke ondermijning:

De ambtenaren van Beijing hebben ook geprobeerd “anti-Chinese” politieke kandidaten uit te sluiten van deelname aan de verkiezingen in Hongkong door politieke screeningprocessen te organiseren. Na het verlenen van algemeen kiesrecht aan Hongkong in 2017, heeft de NPCSC slim een voorbehoud opgenomen dat betekende dat succesvolle politieke kandidaten zouden moeten worden goedgekeurd door een nominatiecommissie voordat ze in aanmerking zouden komen om zich kandidaat te stellen voor openbare verkiezingen.

Het besluit van het NPCSC leidde tot massaprotesten waarbij velen beweerden dat het eiland een “nepdemocratie” was en geen echt algemeen kiesrecht bezat. Het effect van deze “mainlandization”-manoeuvre werd het best geïllustreerd door het blokkeren van de kandidatuurcampagne van Agnes Chow in 2018 vanwege het pleidooi van haar partij voor zelfbeschikking voor Hongkong. Het besluit werd beschreven als een bewijs “dat de regering het recht heeft om iemands politieke overtuigingen te beoordelen op basis van haar eigen oordeel, en niet op basis van feiten of bewijzen die door de kandidaat-kandidaat worden gepresenteerd.”

Taalbeleid:

De Chinese “vastelandisering” komt nergens zo duidelijk naar voren als in de institutionele uitholling van de plaatselijke taal. Vóór de machtsovername van 1997 gaven de meeste plaatselijke scholen hoofdzakelijk les in het Engels en Kantonees; het Mandarijn daarentegen maakte tot 1998 geen deel uit van het kerncurriculum. Sindsdien hebben de Chinese autoriteiten een groter gebruik van het Mandarijn in zowel administratieve als onderwijsinstellingen geëist. Deze nadruk op het Mandarijn als gemeenschappelijke taal wordt gebruikt als een strategie om de onafhankelijke culturele identiteit van Hongkong te doen verwateren. Claudia Mo, lid van de Wetgevende Raad van Hongkong, merkte op dat “als je een stad wilt doden, dood je de taal”.

China’s ambtenaren doen precies dat.

Hoewel de regering officieel studenten aanmoedigt om tweetalig te worden in Chinees en Engels en drietalig in Engels, Kantonees en Mandarijn, is het verhaal achter de schermen heel anders. Berichten over ambtenaren die scholen “omkopen” om de overstap van Kantonees naar Mandarijn als onderwijsmedium te maken, hebben zelfs weerklank gevonden op hoge posities in de universiteiten van Hongkong. Tot overmaat van ramp degradeerde The Education Bureau of Hong Kong in mei 2018 de lokale taal Kantonees tot een dialect, ook al spreekt de meerderheid van de bevolking Kantonees als hun eerste taal.

De promotie van het Mandarijn en Chinese idealen boven de lokale manier van leven heeft bij de inwoners van Hongkong tot ernstige bezorgdheid geleid over de toekomst van het eiland en zijn onafhankelijke cultuur.