Gemotiveerd vergeten is een getheoretiseerd psychologisch gedrag waarbij mensen ongewenste herinneringen bewust of onbewust kunnen vergeten.

Hoewel het voor sommigen verwarrend kan zijn, is het totaal verschillend van afweermechanisme. Gemotiveerd vergeten wordt ook gedefinieerd als een vorm van bewuste coping-strategie.

Bijvoorbeeld, een persoon kan zijn/haar gedachten richten op ongerelateerde onderwerpen wanneer iets hen herinnert aan onaangename gebeurtenissen. Dit kan leiden tot het vergeten van een herinnering zonder de intentie te hebben om te vergeten, waardoor de actie van het vergeten gemotiveerd wordt, vandaar Gemotiveerd Vergeten.

Klassen

Er zijn twee klassen van Gemotiveerd Vergeten.

Psychologische onderdrukking, een onbewuste handeling

Het concept van psychologische onderdrukking werd voor het eerst ontwikkeld in 1915. Het concept was gebaseerd op het psychoanalytische model van Sigmund Freud, dat suggereerde dat mensen onbewuste onaangename gedachten en gevoelens in het onbewuste duwen. Het is echter bekend dat onderdrukte herinneringen, hoewel ze verdrongen zijn, gedrag, dromen, besluitvorming, emotionele reactie enzovoort beïnvloeden. Bijvoorbeeld, een kind dat misbruikt is door een ouder, die de herinnering verdrongen had, heeft moeite met het aangaan van relaties. Psychoanalyse was de behandelingsmethode die Freud aanbood voor verdrongen herinneringen, met als doel de angsten en emoties terug te brengen op het bewuste niveau.

Dachtensuppressie, een bewuste handeling

De opzettelijke of bewuste poging om herinneringen te onderdrukken wordt gedachtensuppressie genoemd. Dit fenomeen impliceert bewuste strategieën en opzettelijke contextverschuivingen, zodat het doelgericht is. Bijvoorbeeld, als een persoon geconfronteerd wordt met prikkels van onaangename herinneringen, kan hij/zij opzettelijk proberen de herinnering in het onbewuste te duwen door aan iets anders te denken. Maar, het onderdrukken van gedachten kan een tijdrovende taak zijn en ook heel moeilijk. Ook kunnen de herinneringen gemakkelijk weer opduiken met minimale aansporing, dat is waarom het nauw geassocieerd wordt met Obsessief-Compulsieve Stoornis.

Theorieën

Een van de belangrijkste theorieën over gemotiveerd vergeten gaat over retrievalsuppressie.

Retrieval suppression

De theorie suggereert dat

Mensen dingen vergeten omdat ze ze ofwel niet willen herinneren of om een andere bepaalde reden.

De menselijke geest heeft de neiging om storende en pijnlijke herinneringen dieper in de opslag te duwen, zodat het moeilijk is om ze terug te halen. Dit wordt ook wel retrieval onderdrukking genoemd. Retrieval onderdrukking is een manier om negatieve herinneringen tegen te houden in onze hersenen. Deze theorie werd getest met behulp van het Think/No-Think Paradigm door Anderson en Green.

Decay theory

Decay theory is een andere theorie over vergeten die verwijst naar het verlies van geheugen na verloop van tijd. Neuronen worden geactiveerd wanneer informatie de hersenen binnenkomt en die herinneringen blijven in ons hoofd zolang de neuronen actief zijn. Het vaak terugroepen van de informatie en repetitie zijn twee manieren om de neuronen actief te houden. Maar als de activering niet wordt gehandhaafd, vervalt en vervaagt het geheugen, daarom wordt dit fenomeen de verval-theorie genoemd.

Interferentietheorie

Een andere theorie van gemotiveerd vergeten is de interferentietheorie, die suggereert dat het later leren van meer dan één informatie het vermogen van de persoon om informatie te behouden kan belemmeren. Er zijn twee soorten interferentietheorie.

• Proactieve interferentie
• Retroactieve interferentie

Interferentietheorie werd ook getest door onzin lettergrepen te geven aan tien verschillende deelnemers. Sommige deelnemers sliepen, terwijl anderen doorgingen met hun dag. Later werd gezien dat de deelnemers die sliepen in staat waren om de lettergrepen beter te herinneren, wat zou kunnen zijn omdat hun geheugen niet werd verstoord door nieuwe informatie.

Gestalt Theorie van het Vergeten

Gestalt psychologie heeft ook een theorie gecreëerd genaamd Gestalt Theorie van het Vergeten. De theorie suggereert dat herinneringen worden vergeten door vervorming, ook wel bekend als vals geheugen syndroom. Eenvoudig gezegd, wanneer een herinnering niet gedetailleerd genoeg is, gebruikt het individu extra informatie om de herinnering te vervolledigen. Dit leidt tot het terughalen van valse herinneringen.

Voorbeelden

• Enkele van de vroegst gedocumenteerde gevallen van geheugenonderdrukking en -verdringing hebben betrekking op de veteranen van de Tweede Wereldoorlog. De gevallen van gemotiveerd vergeten rezen de pan uit in de oorlogstijd, als gevolg van verwondingen, trauma’s en andere psychische gevolgen. Vanwege de beperkte middelen werden deze vroegere gevallen niet ten volle begrepen.
• Gemotiveerd vergeten was ook de behandelingsmethode die door een groot aantal artsen en psychologen werd voorgeschreven aan hen die ernstige trauma’s en misbruik hadden meegemaakt. Een specifiek geval van een soldaat die een behandelingsmethode met gemotiveerd vergeten had ondergaan, was gewoonlijk gelukkig maar had plotseling een depressie. Hierdoor werd hij later gedwongen om met zijn gevoelens en angsten om te gaan, waardoor de depressieve en suïcidale gedachten bij de soldaat drastisch afnamen.
• Kinderen die mishandeling hadden meegemaakt, bleken de herinnering aan het incident volledig te hebben verdrongen en/of onderdrukt. Hoewel veel mensen die als kind misbruikt zijn de traumatische voorvallen vergeten, is bekend dat het zien van vergelijkbare situaties op TV en in psychotherapieën ervoor zorgt dat de herinneringen weer naar boven komen.