In het kader van het GEMAS-project (geochemical mapping of agricultural soil) werden 2108 Ap-horizontbodemmonsters verzameld van regelmatig geploegde akkers in 33 Europese landen, die 5,6 miljoen km2 bestreken. De <2 mm-fractie van deze monsters is geanalyseerd op 53 elementen met ICP-MS en ICP-AES, na een HNO3/HCl/H2O (gemodificeerde aqua regia) ontsluiting. De resultaten worden hier gebruikt om de geochemische achtergrondvariatie en de drempelwaarden vast te stellen, die statistisch uit de gegevensverzameling worden afgeleid, teneinde ongewoon hoge elementconcentraties voor deze elementen in de Ap-monsters te identificeren. Potentieel toxische elementen (PTE’s), namelijk Ag, B, As, Ba, Bi, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Mn, Mo, Ni, Pb, Sb, Se, Sn, U, V en Zn, en opkomende “high-tech” kritische elementen (HTCE’s), d.w.z. lanthaniden (b.v. Ce, La), Be, Ga, Ge, In, Li en Tl, zijn van bijzonder belang. Voor laatstgenoemde stoffen is nog niet eerder een geochemische achtergrond of drempelwaarde op Europese schaal vastgesteld. Tussen Noord- en Zuid-Europa worden grote verschillen in de ruimtelijke verdeling van veel elementen waargenomen. Daarom was het noodzakelijk drie verschillende reeksen geochemische drempelwaarden vast te stellen, één voor geheel Europa, een tweede voor Noord- en een derde voor Zuid-Europa. Deze waarden werden vervolgens vergeleken met de bestaande richtwaarden voor de (eco)toxicologische effecten van deze elementen in de bodem, zoals die door verschillende Europese instanties zijn vastgesteld. De regionale monsterverdeling met concentraties boven de drempelwaarden is bestudeerd, op basis van de GEMAS-dataset, volgens verschillende bepalingsmethoden. Af en toe kunnen lokale verontreinigingsbronnen (b.v. steden, metaalsmelterijen, elektriciteitscentrales, landbouw) worden geïdentificeerd. Op continentale schaal konden geen aanwijzingen worden gevonden voor een significante invloed van diffuse verontreiniging op de regionale spreiding van de elementconcentraties in de Europese landbouwgrondmonsters. Op deze Europese schaal is de variatie in de natuurlijke achtergrondconcentratie van alle onderzochte elementen in de landbouwgrondmonsters veel groter dan enige antropogene invloed.