De Republiek begint als een wederzijds beschermings- en economisch verbond tussen een aantal planeten in de Kern. Elke aangesloten wereld of stelsel kiest een senator om hen te vertegenwoordigen in de Galactische Senaat, het belangrijkste orgaan van de wetgevende tak van de regering. Senatoren zijn ambassadeurs van hun thuiswereld of -stelsel. Aangesloten werelden en stelsels behouden hun regeringen en samenlevingen zolang deze niet in strijd zijn met centrale en Republikeinse kernwetten. Er is een grote verscheidenheid aan verschillende lokale regeringen langs het politieke spectrum: van monarchieën tot republieken tot bijenkorfachtige communes.
Toen de macht en invloed van de Republiek zich uitbreiden, worden veel nieuwe gebieden van het melkwegstelsel bij de Republiek ingelijfd. De Kern en de Koloniën vormen de basis van de Galactische Republiek. Een reorganisatie van de senatoriale vertegenwoordiging vindt 1.000 jaar voor Star Wars plaats tijdens de Ruusan Reformatie. De meest gebruikelijke organisatie voor deze nieuwe gebieden is het groeperen van regio’s in Sectoren van ongeveer 50 bewoonde werelden. Elke sector wordt vertegenwoordigd door een Senatoriale Afvaardiging. Wanneer het aantal sectoren te groot wordt, worden sectoren georganiseerd in ruwweg duizend regio’s, elk vertegenwoordigd door een delegatie in de Senaat.
De Senaat fungeert als het eenkamerorgaan van de wetgevende tak, maar heeft een immense macht over de gehele Galactische Republiek. De hoofdstad van de Republiek, met de meeste politieke macht en rijkdom, is Coruscant.
In het Senaatsgebouw bevindt zich een ruimte waarin de Senaat debatteert, stemt en wetsvoorstellen doet of goedkeurt. Het bevat 1.024 zwevende platforms, elk met een senator en zijn of haar assistenten. Elk platform in de Senaat vertegenwoordigt een “sector” van het melkwegstelsel. Een paar platforms vertegenwoordigen afzonderlijke werelden van groot belang, of werelden die speciale pleidooien voor de Senaat brengen. Sommige vertegenwoordigen speciale belangengroepen zoals de Handelsfederatie, en andere bedrijven, ondernemingen en industrieën. Elke senatoriale delegatie heeft één stem.
De leden van de Senaat kiezen uit hun midden een Opperste Kanselier, die als voorzitter van de Senaat en als feitelijk leider van de Republiek fungeert. De kanselier wordt bijgestaan door de vice-voorzitter, die vermoedelijk op dezelfde manier wordt gekozen als de kanselier; dezelfde vice-voorzitter is gedurende de hele prequel trilogie aanwezig. De Senaat volgt pseudo-parlementaire regels. Zo werd kanselier Finis Valorum door de senaat uit zijn ambt ontzet na een motie van wantrouwen, ingediend door koningin Padmé Amidala van Naboo.
De senatoren hebben één stem in alle zaken, zowel procedureel als inhoudelijk. De kanselier wordt uit de senaat gekozen voor een bepaalde termijn. De senaat geeft de kanselier noodbevoegdheden in tijden van crisis en ontheft hem zo nodig uit zijn ambt. De assemblee is op haar beurt verdeeld in afzonderlijke commissies, die elk gespecialiseerd zijn in specifieke gebieden van de overheidsadministratie, en die verantwoordelijk waren voor het opstellen van wetgeving die door de voltallige assemblee moest worden beoordeeld. De Senaat heeft ook een vorm van rechterlijke macht, hoewel de Republiek een rechterlijke tak heeft, waarin de Hoge Raad het belangrijkste orgaan was.
De belangrijkste functies van de Senaat zijn het bemiddelen in geschillen tussen leden, het voorzien in de gemeenschappelijke verdediging, het maken en van kracht laten worden van wetten die het grootste deel van de Republiek ten goede komen, en het reguleren van de handel tussen de systemen. De Jedi Orde, hoewel technisch gezien niet officieel deel van de Republiek, worden beschouwd als de verdedigers van de algemene Republiek. De Republiek beveelt de Jedi vaak naar specifieke gebieden die hulp nodig hebben. Op die manier zijn ze uiteindelijk de onofficiële politiemacht van de Republiek. Ze worden tot op zekere hoogte ook vertegenwoordigers van de Senaat.
Ondanks de schijnbaar georganiseerde structuur van de Republiek, zijn de tanende jaren van de Republiek een tijd van corruptie en grote sociale onrechtvaardigheid. De Senaat raakt verdeeld tussen degenen die oprecht de waarden en idealen van de Republiek hoog willen houden en degenen die hun eigen doelen willen nastreven. Na een reeks zwakke en ondoeltreffende Kanseliers volgt een crisis waarbij de Handelsfederatie Naboo binnenvalt vanwege een door de Senaat aangenomen tarief.
Toen Senator Palpatine van Naboo Kanselier wordt, vergroot hij de macht van het ambt, van het optreden als opperbevelhebber van het Grote Leger van de Republiek, of het Republikeinse leger, tot de instelling van zijn persoonlijke lijfwachtorganisatie, de Rode Garde. Het ambt van de Hoogste Kanselier krijgt evenveel macht als de Senaat. De Galactische Senaat komt ook minder vaak bijeen, omdat de Kanselier meer noodbevoegdheden krijgt om op eigen houtje op te treden in crisistijd.
Uiteindelijk verlaten veel Buitenste Rim planeten en bedrijven de Republiek vanwege de hoeveelheid corruptie en de oneerlijke behandeling van Buitenste Rim werelden. Samen vormen ze een rebellie die bekend staat als de Confederatie van Onafhankelijke Systemen, in de films bijna uitsluitend aangeduid als de Separatisten. Sommige grote industriële bedrijven, waaronder de Handelsfederatie, kiezen de kant van de Separatisten en voorzien hen van hun leger en hun hulpbronnen.
Galactische politiciEdit
Politici zijn Senatoren, de Hoogste Kanselier, de Vice-Voorzitter van de Senaat, de Administratieve Assistent, verschillende Vertegenwoordigers van stelsels, en in onofficiële mate, de leden van de Jedi Raad. De leden van de Jedi-Raad hebben een speciale status, omdat zij de Senaatsvergaderingen schijnen te kunnen volgen en de Senatoren over verschillende zaken kunnen adviseren. De Jedi-orde beschermt deze mensen.
MilitairEdit
Hoewel de Republiek duizenden jaren lang een leger en marine had, heeft de Republiek na de Rusaanse Hervormingen geen leger meer, behalve een kleine strijdmacht die bekend staat als de Gerechtelijke Strijdkrachten.