Nu er antimicrobiële en celtoxische middelen beschikbaar zijn, overleven patiënten met een chronische dodelijke ziekte langer dan vroeger. Hun slechte algemene conditie echter, samen met herhaalde antibioticakuren, predisponeren voor een verhoogde incidentie van moniliasis.
Het oorzakelijke micro-organisme van deze ziekte (Candida albicans) wordt zelden of nooit aangetroffen in de normale huid. Het is een gewone bewoner van het maagdarmkanaal, waar het gewoonlijk geen symptomen veroorzaakt. Wanneer de weerstand van de gastheer vermindert en de relatieve virulentie van het organisme wellicht wordt verhoogd door antibiotica, wordt de infectie manifest en ontstaan de verschillende klinische kenmerken van candidiasis. De ziekte kan echter primair zijn wanneer het organisme, om een of andere onduidelijke reden, virulenter wordt en de gastheer aanvalt. Direct microscopisch onderzoek van materiaal van de laesie kan de gistachtige schimmel aan het licht brengen, die gemakkelijk kan worden gekweekt op druivensuiker-, maïsmeel- of Nickerson’s agar, en gemakkelijk kan worden geïdentificeerd. Huidtests (oidiomycine) hebben weinig geholpen als diagnostische procedure (6).
De meest voorkomende plaatsen van infectie zijn de mond, de huid, de vagina en de luchtwegen. Slokdarmontsteking is een ongebruikelijke maar belangrijke vorm van de ziekte, die tamelijk karakteristieke roentgenografische bevindingen oplevert en gemakkelijk kan worden bevestigd door myocologisch onderzoek.
Bij de chronisch zieke, verzwakte patiënt met een plotseling optredende dysfagie is het belangrijk dat de mogelijkheid van monilial esophagitis wordt overwogen. Indien onbehandeld, kan de ziekte progressief zijn en bijdragen aan de snelle achteruitgang en dood van de patiënt. Wanneer de ziekte in een vroeg stadium wordt herkend en behandeld, is zij betrekkelijk onschuldig en worden de symptomen snel verlicht. Hoewel de slokdarmontsteking zich vanuit de mond kan uitbreiden, kan zij zich voordoen zonder aanwijzingen van spruw of moniliasis elders.
Esophageale moniliasis manifesteert zich door het vrij plotseling optreden van pijnlijk, moeilijk slikken bij een patiënt met een voorgeschiedenis van een slopende ziekte, herhaalde infecties, leukopenie, en intermitterende of langdurige behandelingen met antibiotica en steroïdhormonen. De dysfagie is progressief en de patiënt kan binnenkort alleen nog vloeistoffen innemen. In geval van orale moniliasis kan de mond pijnlijk zijn. Door vroeg in het beloop een specifieke therapie in te stellen, is een duidelijke ommekeer van de symptomen opgetreden. Binnen achtenveertig tot tweeënzeventig uur neemt de pijn bij het slikken af en kan de patiënt weer eten.
De röntgenografische bevindingen bij de bariumslik zijn zeer kenmerkend. Het betrokken deel van de slokdarm vertoont prikkelbaarheid en spasmen. Het slijmvlies heeft een eigenaardig korrelig, keienachtig uiterlijk, dat beperkt kan zijn tot een segment van de slokdarm of zich over de gehele lengte kan uitstrekken (Fig. 1 en 2). Dit verschijnsel is te wijten aan een pseudomembraneuze bekleding, bestaande uit Monilia en debris.