Als iemand je sms’t met het nieuws van een promotie of een afspraakje met die speciale persoon waar ze een oogje op hebben, hoe reageer je dan? Velen van ons zullen meteen voor een reactiegifje gaan, of een snelle “Gefeliciteerd!”, afhankelijk van hoe druk we het hebben. Voor veel sms’ers is de eerste optie echter een emoji. Misschien is het het symbool van een opgeheven hand of een hartje. Misschien is het de haarflip emoji om aan te geven dat je vriend een echte baas is. Wat je ook kiest, je hebt waarschijnlijk gekozen voor een veel eenvoudigere en beknoptere manier om je gedachten over te brengen dan wat tekst zou kunnen overbrengen. Het is super handig en snel om een rode “100” te sturen naar iemand die je vertelt dat ze net een toets hebben gehaald, of een foto van een smarpthone naar een vriend die je vraagt of je vrij bent om te chatten. Het is allemaal erg gestroomlijnd. Schoon. Klassiek. Je hoeft niet eens na te denken over wat je moet zeggen, want de foto zegt alles.

En dat is geweldig en zo, behalve dat ik het haat. Ik wou dat emoji nooit emoticons hadden vervangen, en hier is waarom.

Wat is het verschil tussen emoji en emoticon?

Misschien moet ik even een stapje terug doen. Ik realiseer me dat er nog steeds mensen zijn die nog nooit hebben hoeven zien wat een emoji of een emoticon is, en zich ook niet bekommeren om de verschillen.

Emoji zijn ideogrammen, de laatste evolutie van de picturale weergave van onze emoties, gedachten en gevoelens. In principe zijn ze het beeldequivalent van het communiceren van hoe we ons voelen of waar we aan denken op een bepaald moment. Je zou een brutale afbeelding van een perzik kunnen sturen als je flirterig bent. Je kunt ook een taart sturen om iemand een fijne verjaardag te wensen. Ze zijn zo simpel, iedereen kan begrijpen wat ze betekenen. Er is geen voorwendsel. Je kunt iemand letterlijk een hoopje poep sturen als je boos op hem bent, of woordeloos communiceren met een reeks emoji om iemand te laten weten (of raden) wat je voelt.

Emoticons hebben echter veel meer nuance, althans wat betreft interpretatie en creativiteit bij het vormen ervan. Ze waren de beste manier om zonder woorden emoties of intenties over te brengen tijdens online chatten voordat de emoji hun intrede deden. Ze werden populair als de “:-)”-tekens van weleer, dankzij bedenker Scott Fahlman. Ze bestaan uit tekens zoals haakjes, dubbele punten, streepjes en uitroeptekens, en zijn bedoeld om zijdelings te worden gelezen. Maar in plaats van woorden te vervangen, worden ze vaak gebruikt om ze aan te vullen.

Japanse netizens gingen nog een stap verder en introduceerden de “kaomoji”-emoticons, waarbij gebruik werd gemaakt van de Katakana-tekenset van de Japanse taal. Ze kunnen recht in het gezicht worden gelezen zonder dat je je hoofd hoeft te draaien om de uitdrukking te zien die is uitgetypt. En er zijn duizenden verschillende combinaties van kaomoji en westerse emoticons die kunnen worden gevormd. Sommige zijn zo ingewikkeld om te maken gezien het gebruik van symbolen die typische gebruikers zelden op hun toetsenbord gebruiken en vertrouwen op “alt”-codes om ze te maken.

Om bijvoorbeeld de “é” in Pokémon te maken, kun je een speciale sneltoets gebruiken, afhankelijk van welke computer je gebruikt om het teken te maken. Hetzelfde geldt voor sommige Japanse kaomoji, waarmee je allerlei expressieve, soms schattige gezichten kunt trekken. Ironisch genoeg zijn de emoji die we nu gebruiken eigenlijk ontstaan op Japanse mobiele telefoons in de late jaren ’90, voorbij de kaomoji en westerse emoticons die toen in het spel waren.

Wat heb ik tegen emoji?

Ze maken ons luier. Ze maken het moeilijker, althans voor mij, om contact te maken met anderen of echt een band te vormen, afhankelijk van hoe we communiceren. Als schrijver heb ik communicatie via taal en tekst altijd gewaardeerd, waarbij ik elektronische berichtjes belangrijker vond dan praten over de telefoon. Ik ben opgegroeid op het internet en heb de meeste van mijn vrienden online gemaakt via chatrooms en eindeloze alinea’s met rollenspellen. We schreven over onze emoties, gedachten en gevoelens in plaats van ze te tonen. Het was geruststellend. Betekenissen werden nooit verkeerd geïnterpreteerd, en als iemand die vaak alleen tekst had om online vrienden aan te herinneren (dit was een tijdperk voordat het minder raar was om iemand op te bellen die je net op Instagram had ontmoet) waren onze gesprekken mijn enige connecties met het verleden.

Denk er eens zo over: Als je iemand vertelde zich ergens geen zorgen over te maken in die tijd, schreef je uit wat je wilde zeggen, en kapte het af met een eenvoudige smiley zoals een “:]” -variant, of de populaire “:)” om dingen luchtig te houden.

Als je hetzelfde tegen een geliefde zou zeggen met emoji, zouden velen waarschijnlijk de tekst overslaan en een maffe lach of een verdrietig gezichtje sturen in een poging om een band te smeden. De betekenis gaat verloren. Wat proberen ze precies te zeggen? Terwijl veel mensen ervoor kiezen om emoji te gebruiken als aanvullende gesprekselementen, weten anderen niet goed hoe ze tactvol moeten zijn met de pictogrammen, en sturen ze in plaats van woorden, zodat de oorspronkelijke betekenis vertroebeld raakt, en vaak onhandig wordt. Dat wil niet zeggen dat dit niet gebeurde toen emoticons nog gangbaarder waren, maar toen was het nog ongemakkelijker om een klein pixelgezichtje te sturen zonder woorden als antwoord. Misschien zelfs meer dan nu.

Naarmate ik ouder ben geworden, heb ik bij veel mensen de neiging waargenomen om emoji te gebruiken als een manier om de gesprekken te vervangen die ze zouden moeten voeren, zowel op het werk als privé. En hoewel ik langzamerhand de frustrerende dans te boven ben gekomen van het moeten communiceren met collega’s die uitsluitend in kleine letters spreken, is het volslagen bizar te bedenken dat ik in bepaalde situaties heb geprobeerd zin te geven aan emoji-verzoeken wanneer ik een leidinggevende vroeg op welke taak ik me nu moest concentreren. Ik ben al eens ontslagen na het ontvangen van één “droevig gezicht” emoji. Het was aan mij om een dialoog te starten om te zien wat er mis was gegaan.

Hetzelfde geldt voor het plannen van evenementen met vrienden. Laat de ‘duim omhoog’-emoji zien dat je bijzonder enthousiast bent over wat we vrijdagavond gaan doen, of is er iets waar we een gesprek over moeten voeren?

Denk er eens over na: Jezelf moeten uitdrukken via tekst is een uitstervende kunst. De meeste van onze informele gesprekken met vrienden zijn langzaam overgegaan in iMessage groepschats met emoji’s, onderbroken door een verdwaalde gif of sticker. We hebben geen gesprekken, we hebben hiërogliefen.

Maar wat is er mis met het gebruik van foto’s om te communiceren?

Wel, helaas, hebben we onvolmaakte hiërogliefen. We hebben een hele reeks emoji met een vreemde sekse en een kleine diversiteit, die geen goede afspiegeling vormen van de wereld waarin we vandaag de dag leven. In feite, toen we voor het eerst emoji zagen, waren we alleen beperkt tot blanke mannen, vrouwen en kinderen, afgezien van een eenmalige situatie hier en daar. Hoewel het standaardras voor emoji nu “geel” is, met een paar verschillende huidskleuren om uit te kiezen, zijn de dingen verre van volledig divers geweest sinds emoji van start gingen. Zelfs als de huidskleur verandert, doen de gelaatstrekken dat niet. Het is een pleister voor een gebrekkig systeem.

Het is niet alleen om deze reden gebrekkig, maar vanwege de vele manieren waarop emoji kunnen worden geïnterpreteerd, vooral wanneer ze van telefoon naar telefoon worden verzonden. Aangezien verschillende smartphones een iets andere set emoji-ontwerpen gebruiken dan andere, kunnen er verschillende misverstanden ontstaan bij het verzenden van emoji naar bepaalde personen. Het ene gezicht kan verkeerd worden geïnterpreteerd als een ander, vanwege minieme verschillen tussen de ontwerpen. Communicatie via tekst is al moeilijk genoeg, en als je er dan ook nog verschillen bijdoet in de pictogrammen die bedoeld zijn om emoties weer te geven, kan dat leiden tot wat ongemakkelijke gesprekken.

Door deze dingen, en andere redenen, maak ik me zorgen dat we ons vermogen verliezen om met elkaar te communiceren en ons in elkaar in te leven. Terwijl het gemakkelijker en sneller is om bij te praten met vrienden, is het moeilijker om onder de oppervlakte te duiken zonder het gevoel te hebben dat je “te hard probeert”. Waarom woorden gebruiken als foto’s het woord voor je kunnen doen? Toen we nog alleen maar emoticons gebruikten en de bijbehorende tekst, leek het alsof de wereld dichterbij en persoonlijker was.

Als een pictogram alles voor ons kan zeggen, wat hebben we dan aan woorden? Emoticons gaven ons tenminste een manier om toon en emotie toe te voegen aan onze uitspraken. Ik ben bang dat emoji ze uiteindelijk gewoon zullen vervangen.