Karen en Paul hebben samengewerkt tijdens hun CBT-behandelingssessies.

Eén van de meest voorkomende e-mails of telefoontjes die we ontvangen is van mensen die vragen “Klinkt dit als OCD?”. Velen van ons binnen OCD-UK weten hoe ontmoedigend het kan zijn om formele hulp te zoeken bij een huisarts of gezondheidsdeskundige, omdat we het zelf hebben meegemaakt, maar om formeel gediagnosticeerd te worden, moet men ons wel de hand reiken

Hoewel we zelf geen diagnose kunnen stellen, dat is iets wat buiten onze opdracht en ons kwalificatieniveau ligt, dachten we dat het misschien nuttig zou zijn om uit te leggen hoe een diagnose van OCD tot stand kan komen en wat gezondheidsdeskundigen u kunnen vragen.

Deze eenvoudige OCD-cyclusafbeelding is nuttig om de vier basisaspecten van OCD te begrijpen. OCD zal bijna altijd bestaan uit deze vier componenten, opdringerige gedachten (obsessies) die leiden tot angst, dwanghandelingen (intern of extern, inclusief het zoeken naar geruststelling of het vermijden van bepaalde mensen, plaatsen of voorwerpen) die leiden tot tijdelijke verlichting van de angst, opluchting, die slechts enkele minuten kan duren totdat de volgende opdringerige gedachte (obsessie) optreedt. Het eigenlijke proces van OCD is veel complexer, en niet zo rechtlijnig als de OCD-cyclusafbeelding weergeeft, maar we vinden deze OCD-cyclusafbeelding goed omdat ze een eenvoudige illustratie geeft van vier van de belangrijkste elementen van OCD.

Een simplistische illustratie van de cyclus van OCD.

Gelijk welk type OCD, wanneer je de aard van de zorgen wegstreept, zullen bovenstaande processen altijd plaatsvinden, zij het in een iets andere vorm.

Een dergelijk beeld is natuurlijk niet de manier waarop een gezondheidsdeskundige de diagnose OCD zal stellen, maar het is nuttig om de vier belangrijkste stadia van OCD te begrijpen die voor een formele diagnose nodig kunnen zijn. We gaan veel dieper in op dit beeld in het hoofdstuk OCD overwinnen.

Tot op zekere hoogte ervaren de meeste mensen waarschijnlijk wel eens OCD-achtige symptomen, vooral in tijden van stress. OCD zelf kan echter een totaal verwoestende invloed hebben op iemands hele leven, van opleiding, werk en carrièreverbetering tot sociaal leven en persoonlijke relaties, zoals we eerder in het hoofdstuk hebben besproken.

Het belangrijkste verschil tussen kleine eigenaardigheden, door mensen vaak aangeduid als ‘een beetje OCD’, en de eigenlijke stoornis is wanneer de verontrustende en ongewenste ervaring van obsessies en dwanghandelingen een aanzienlijke invloed heeft op iemands dagelijks functioneren – dit vormt een hoofdbestanddeel in de klinische diagnose van Obsessief-Compulsieve Stoornis. Als iemands gedrag geen angst of invloed op zijn leven veroorzaakt, is het onwaarschijnlijk dat het OCD is, hoewel een gezondheidswerker een beoordeling zal moeten uitvoeren om de diagnose al dan niet te bevestigen.

Wanneer iemand hulp zoekt voor zijn OCD, zullen gezondheidswerkers overwegen hoe verontrustend de symptomen voor die persoon zijn en hoezeer hun leven wordt beïnvloed. In het algemeen kan de diagnose OCD worden gesteld als de symptomen elke dag meer dan een uur in beslag nemen.

In termen van waar zorgverleners op zullen letten bij het beoordelen en diagnosticeren van OCD, stellen de NICE-richtlijnen voor OCD dat “de diagnostische criteria voor de twee belangrijkste internationale classificatiesystemen, ICD en DSM, vrijwel identiek zijn en de aanwezigheid van ofwel obsessies ofwel dwanghandelingen moeten omvatten.” De NICE-richtlijnen gaan dan verder met te stellen:

• De patiënt moet erkennen dat de obsessionele gedachten, impulsen of beelden een product zijn van hun geest en niet worden opgelegd door een persoon of invloed van buitenaf.
• Minimaal één obsessie of compulsie moet worden erkend als buitensporig of onredelijk.
• Daarnaast moeten de obsessies of dwanghandelingen duidelijk ongemak veroorzaken, of het beroepsmatig en/of sociaal functioneren van de patiënt aanzienlijk belemmeren, gewoonlijk door tijdverlies.
• Traditioneel werd aangenomen dat inzicht (het vermogen om de zinloosheid van de obsessies in te zien) een belangrijk kenmerk van OCD is. Er wordt echter steeds meer erkend dat het niveau van inzicht sterk varieert. Zo kunnen sommige mensen met OCD een stabiel maar laag niveau van inzicht vertonen, anderen kunnen inzicht vertonen wanneer ze niet geconfronteerd worden met een gevreesde situatie, maar dit inzicht verliezen wanneer hun angst hoog is in situaties die verband houden met hun obsessieve angsten.

Voor degenen onder ons met OCD is voor het stellen van die diagnose een beoordeling door een opgeleide gezondheidswerker nodig. Meestal kan dit worden geregeld door te spreken met een huisarts die je zal doorverwijzen naar het juiste deel van de NHS voor een beoordeling of je kunt jezelf aanmelden voor beoordeling en therapie als je in Engeland bent, we bespreken de toegang tot behandeling meer in het hoofdstuk OCD overwinnen. De beoordeling door een gezondheidsdeskundige vindt telefonisch plaats (voor IAPT-diensten in Engeland) of in een persoonlijk gesprek en duurt ongeveer een uur. De gezondheidsdeskundige zal een reeks vragen stellen, op formulieren of mondeling, om na te gaan of u mogelijk OCD hebt. Ze kunnen de volgende vragen stellen (zoals voorgesteld in de NICE-richtlijnen voor de behandeling van OCD):

• Wast of maakt u veel schoon?
• Kijkt u veel dingen na?
• Is er een gedachte die u steeds dwarszit en die u graag kwijt zou willen maar niet kwijt kunt?
• Duurt het lang voordat u klaar bent met uw activiteiten?
• Maakt u zich druk om dingen in een speciale volgorde te zetten of bent u erg van streek door rommel?
• Heeft u last van deze problemen?

Maak u geen zorgen als deze diagnostische beschrijvingen niet lijken op wat u ervaart, OCD omvat een breed scala aan thema’s en het is niet mogelijk om ze allemaal volledig te behandelen. De bovenstaande vragen zijn ook slechts een leidraad en uitgangspunt voor gezondheidswerkers, een goed assessment zal veel meer en relevante vragen stellen voor jouw problemen.

Als je denkt dat deze vragen niet helpen om je OCD te verklaren, dan kan het nuttig zijn om een manier voor te bereiden om je OCD-symptomen uit te leggen voorafgaand aan je assessment.

Voor degenen die geïnteresseerd zijn in wat de twee belangrijkste internationale classificatiesystemen, ICD en DSM, zeggen over het diagnosticeren van OCD, hebben we die tekst hieronder samengevat.

• ICD
• DSM

Het is belangrijk dat we eerlijk zijn als we over onze OCD praten, omdat een gezondheidswerker ons niet kan helpen als hij niet begrijpt welke problemen we ervaren. Het is eerlijk om te zeggen dat het moeilijk zal zijn om over je symptomen te praten, maar je zorgverlener moet begrijpen hoe verontrustend OCD kan zijn, en om te helpen hebben we een huisarts-ijsbreker uitdraai die je mee kunt nemen wanneer je een zorgverlener consulteert.

De huisarts-ijsbreker is voor mensen met OCD angsten met betrekking tot schade. Hoewel de meeste therapeuten tegenwoordig meer begrijpen van OCD, kunt u nog steeds therapeuten tegenkomen die geen onderscheid maken tussen OCD en ‘opzet’/’risico’. U zult snel aan de gezichtsuitdrukkingen en vragen kunnen zien of uw zorgverlener moeite heeft om te begrijpen waar u het over heeft. Als dit het geval is, geef ze dan gewoon de GP Ice Breaker en verwijs ze naar dit document geschreven door OCD-specialisten genaamd ‘Risk assessment in OCD’.

Wat u hierna kunt lezen: