Linguïstisch nationalisme heeft zojuist een overwinning behaald. Montenegrijnen zijn verheugd dat hun nationale taal, het Montenegrijns, is toegevoegd aan de lijst van taalcodes die worden erkend door de Internationale Organisatie voor Standaardisatie, waarmee het als een aparte taal van het Servisch wordt geïdentificeerd.
Is het eigenlijk wel een andere taal?
Sinds Servië en Montenegro zich in 2007 in twee landen hebben opgesplitst, heeft Montenegro aangedrongen op erkenning van het Montenegrijns als zijn eigen taal. In 2011 probeerde Montenegro zich te onderscheiden door twee extra letters toe te voegen aan het Servische alfabet. De nationale bibliotheek van Montenegro heeft negen jaar lang gelobbyd om te worden opgenomen in de lijst van ISO-codes, die worden gebruikt om talen te identificeren in computers, archivering, databanken en meer, alvorens vorige week te worden aanvaard.
Maar volgens de laatste volkstelling spreken meer mensen in Montenegro Servisch dan Montenegrijns. En hoe dan ook, de twee talen verschillen nauwelijks van elkaar. Ze zijn onderling verstaanbaar. En de overweldigende consensus onder taalkundigen is dat Montenegrijns en Servisch, evenals Bosnisch en Kroatisch, in wezen dezelfde taal zijn.
Die manier van kijken is niet in het voordeel van de nationalisten die graag willen beweren dat Montenegro een eigen taal en manier van spreken heeft. Dat is jammer, want het omarmen van een gemeenschappelijke taal zou de banden op de Balkan kunnen versterken.
“Het nationalisme neemt toe door de invoering van een puristische benadering van taal op scholen en in de media, omdat mensen, met betrekking tot de keuze van woorden, worden opgeleid om de term ‘goed’ te associëren met hun eigen natie, en de term ‘slecht’ met andere naties,” aldus de Kroatische taalkundige Snjezana Kordic, die heeft betoogd dat de talen een en dezelfde zijn.
De ISO-codestandaarden hebben schijnbaar een manier om hiermee om te gaan. Er is een speciale uitzondering voor “dialecten”, die luidt: “Een dialect van een taal wordt gewoonlijk weergegeven door dezelfde taalcode als die welke voor de taal wordt gebruikt.” In het geval van het Montenegrijns ligt het wellicht nog dichter bij het Servisch, of de overkoepelende taal Servo-Kroatisch, dan de technische betekenis van een “dialect”. Dus de beslissing lijkt vooral gebaseerd op politieke, niet wetenschappelijke, overwegingen.
Een Redditor vond echter enig voordeel in de nieuwe ontwikkeling: