Er zijn maar drie mensen die een nationale feestdag in de VS hebben die ter ere van hen wordt gehouden: Christopher Columbus, George Washington, en de Rev. Martin Luther King, Jr.
Martin Luther King Jr. Day wordt gevierd op de derde maandag in januari van elk jaar (in de buurt van zijn verjaardag op 15 januari) om zijn nalatenschap in de strijd voor burgerrechten te eren. De strijd om een nationale feestdag in te stellen was een enorme strijd, die dezelfde inzet vereiste als de beweging om de rechten van alle Amerikanen te waarborgen: gemeenschapsorganisatie, vastberadenheid op lange termijn en niet aflatende volharding.
King werd in 1968 vermoord. De wetgeving die de federale feestdag ter ere van hem aanwees, werd pas na 15 jaar goedgekeurd, en de dag werd pas officieel herdacht in 1986. En zelfs nu het werk van King generaties leiders blijft inspireren, is de strijd voor universele erkenning van de feestdag in de VS nog steeds niet voorbij.
Een strijd vanaf de eerste dag
De roep om een nationale feestdag begon kort nadat hij op 4 april 1968 was neergeschoten – congreslid John Conyers, een Democraat uit Michigan, diende slechts vier dagen later wetgeving in. Het Congres ondernam geen actie.
Conyers was toen een van de weinige zwarte leden van het Congres. (Hij zou meer dan 50 jaar dienen, tot hij in december ontslag nam na beschuldigingen van seksuele intimidatie). Conyers was een van de oprichters van de Congressional Black Caucus (CBC). Toen de wetgeving vastliep, zette hij door en diende hij elk jaar hetzelfde wetsvoorstel in, totdat het 15 jaar later werd aangenomen.
De enige Afro-Amerikaanse senator in die tijd, de Republikein Edward Brooke uit Massachusetts, kwam in 1968 met een wetsvoorstel om de president te machtigen 15 januari uit te roepen tot een dag van “openbare herdenking” ter ere van King. In 1971 overhandigde de Southern Christian Leadership Congress (SCLC) het Congres een petitie ter ondersteuning van de King-dag met meer dan drie miljoen handtekeningen. Toch ondernam het Congres geen actie.
Het verjaardagslied en de grote duw
Tegen het einde van de jaren zeventig nam de roep om een nationale feestdag toe. De CBC had meer dan zes miljoen handtekeningen verzameld en president Jimmy Carter steunde het wetsvoorstel voor een nationale feestdag.
Coretta Scott King, de weduwe van King, lanceerde een nationale campagne om meer publieke steun te vergaren in de aanloop naar de 15-jarige herdenking van zijn dood, door meerdere toespraken te houden voor het Congres en door het hele land rally’s te organiseren.
Wonder bracht zijn nieuwe nummer “Happy Birthday” uit om het leven van King te vieren op zijn album Hotter than July uit 1980. Op de hoes van de plaat stond een foto van King met een boodschap aan de fans om de feestdag te steunen: “We hebben nog een lange weg te gaan voordat we de wereld bereiken waarvan hij droomde. Wij in de Verenigde Staten mogen noch zijn opperste offer noch die droom vergeten.”
Later dat jaar belde Wonder Coretta Scott King en vertelde haar: “Ik had een droom over dit nummer. En ik stelde me in deze droom voor dat ik dit lied aan het doen was. We waren aan het marcheren – met petitieborden om ervoor te zorgen dat de verjaardag van Dr. King een nationale feestdag zou worden.” Ze was niet optimistisch: “Ik wens je geluk. Weet je, we zitten in een tijd waarin ik denk dat het niet gaat gebeuren.”
Maar het lied werd een hit, en de publieke steun voor de feestdag bereikte een koorts hoogte.
Eindelijk
In 1983 kwamen leiders op het gebied van burgerrechten bijeen in Washington DC om de 20e verjaardag te herdenken van de Mars op Washington en King’s iconische “I Have a Dream”-toespraak, alsmede de 15e verjaardag van zijn dood.
Na de herdenking werd opnieuw wetgeving in het Congres ingediend, maar deze keer was het anders.
Toen senator Jesse Helms, de republikein uit North Carolina, probeerde het materiaal dat de FBI over King had verspreid (de dienst had jarenlang geprobeerd hem in diskrediet te brengen als communist en bedreiging voor de Amerikaanse nationale veiligheid) aan het congresverslag toe te voegen, gooide zijn New Yorkse Democratische collega Daniel Patrick Moynihan de pagina’s op de grond en noemde ze “vuiligheid” en “obsceniteiten”, waarna hij vol afschuw vertrok.
De volgende dag werd het wetsvoorstel gemakkelijk aangenomen, en president Ronald Regan tekende het op 2 november 1983.
De strijd gaat door
De eerste federale feestdag werd pas in 1986 gevierd. In 2000, 32 jaar na de dood van King, werd South Carolina de laatste staat in de Unie die MLK formeel als een officiële feestdag erkende.
De eerste Martin Luther King Jr. Day werd gemarkeerd met marsen, kerkdiensten, kaarslichtwakes en concerten in het hele land. Honderdduizenden mensen kwamen bijeen in Atlanta, de geboortestad van King, waar Coretta Scott King de Zuid-Afrikaanse bisschop Desmond Tutu de King-vredesprijs toekende voor zijn werk tegen de apartheid.
Niet alle Amerikanen namen deel aan de viering. In Buffalo, NY, werd een beeld van King witgekalkt. Zuidelijke staten introduceerden onmiddellijk wetgeving die MLK Day combineerde met nationale feestdagen om de generaal van de Confederatie Robert E. Lee te eren.
Eveneens vandaag de dag stuit Martin Luther King Jr. op verzet. Staten als Mississippi, Alabama en Arkansas combineren nog steeds herdenkingen van de Geconfedereerden met die voor King; Lexington, Virginia eert Geconfedereerde generaal Stonewall Jackson met een parade in het weekend voor MLK Day.
De strijd voor erkenning van Martin Luther King Day gaat door, net als de strijd voor dezelfde idealen die King voorstond.