Elk orgaan in het lichaam heeft een of ander beschermingsmechanisme dat het beschermt tegen trauma of verwonding van buitenaf. Sommige worden beschermd door botten, terwijl andere alleen een dik kapsel om zich heen hebben. Weer andere zijn door beide bedekt.

Hetzelfde geldt voor het centrale zenuwstelsel. Zowel de hersenen als het ruggenmerg worden beschermd door het dikke benige skelet van respectievelijk de schedel en de wervelkolom. Bovendien worden beide structuren extra beschermd door capsule-achtige dikke membranen die hersenvliezen worden genoemd.

Hersenvliezen bieden niet alleen bescherming tegen lichamelijk letsel en trauma aan de hersenen en het ruggenmerg, maar vervullen ook verschillende andere functies die essentieel zijn voor het overleven van deze organen.

De hersenvliezen van de hersenen en het ruggenmerg omvatten
drie lagen; dura mater, arachnoid mater en pia mater.

In dit artikel zullen we het hebben over verschillende aspecten van
meninges. We zullen de structuur, de bloedvoorziening en de zenuwvoorziening,
functies, en de klinische betekenis van elke laag in drie secties bespreken. Aan het eind van dit artikel wordt de discussie afgesloten in de vorm van een samenvatting.

Dura Mater

Het is de buitenste laag van de hersenvliezen die in nauwe relatie tot de benige structuren ligt. Zij wordt verder onderverdeeld in twee lagen: de endosteale laag en de meningeale laag.

Endosteale laag

Het is eenvoudigweg het periost dat het binnenoppervlak van de schedelbeenderen bedekt. De endosteale laag loopt door met het periosteum aan de buitenzijde van de schedel rond de randen van de foramina.

Zij loopt niet door met de dura van het ruggenmerg. Het versmelt ook met de suturale ligamenten bij de schedelnaden.

Meningeale laag

Het wordt ook wel dura mater proper genoemd. De meningeale laag is een dichte, vezelige laag die de hersenen en het ruggenmerg bedekt. De endosteale lagen van de dura van de hersenen en het ruggenmerg zijn met elkaar verbonden bij het foramen magnum.

De meningeale laag zendt naar binnen toe septa uit die de
craniale holte in verschillende kamers verdelen. In deze kamers zijn verschillende delen van de
hersenen ondergebracht, zoals de kleine hersenen en de hersenhelften. Deze septa worden
gevormd door de plooien van de meningeale laag van dura mater. De vier septa worden hieronder
besproken.

Falx Cerebri

Het is een sikkelvormige plooi van dura mater. Hij ligt in
de middellijn tussen twee hersenhelften. Het achterste brede deel van de falx
cerebri versmelt met het bovenste oppervlak van het tentorium cerebelli.

Falx cerebri bevat drie sinussen.

• Superior sagittale sinus in de
  bovenmarge
• Inferior sagittale sinus in het
  voorste deel van de onderste vrije marge
• Rechte sinus in de onderste marge
  aanhechtend aan tentorium cerebelli

Tentorium Cerebelli

Het is een halvemaanvormigegevormde plooi van dura mater. Het bedekt de achterste schedelgroeve. Het scheidt het cerebellum van de hersenhelften en ondersteunt de occipitale kwabben van de hersenhelften. Het voorste uiteinde van het tentorium cerebelli heeft een opening voor de doorgang van de middenhersenen.

Falx Cerebelli

Deze plooi van dura materie zit vast aan de inwendige
cerebrale korst. Het is een kleine sikkelvormige plooi die aanwezig is tussen de twee
cerebellaire hemisferen. De vaste achterrand van falx cerebelli bevat
de sinus occipitalis.

Diaphragma Sella

Deze plooi van dura materie bedekt de sella turcica. Het
heeft een kleine opening voor de doorgang van de hypophysis cerebri.

Bloedvoorziening

De bloedvoorziening van de dura mater wordt verzorgd door de takken van de inwendige halsslagader, de opgaande faryngeale slagader, de achterhoofdsslagader, de kaakslagader en de wervelslagaders. De belangrijkste hiervan is de middelste meningeale slagader, die door hoofdletsel kan worden beschadigd en klinisch van betekenis is.

Nerve Supply

De dura mater wordt gevoed door de nervus trigeminus,
nervus vagus, en de eerste drie cervicale zenuwen (C1, C2, C3). Het wordt ook bevoorraad
door de takken van de sympathische stam.

Functies

De dura mater biedt bescherming tegen trauma en
letsel aan de hersenen en het ruggenmerg.

Het verdeelt de schedelholte in verschillende ruimten
en biedt steun aan verschillende delen van de hersenen.

Het bevat de durale veneuze sinussen die het
bloed terugvoeren van de hersenen naar het hart.

Arachnoïd Mater

Het is een delicaat membraan dat tussen het dura
mater en de pia mater ligt. Het bedekt zowel de hersenen als het ruggenmerg.

Ruimten

De arachnoïdale mater is van de dura mater gescheiden door een met vloeistof gevulde ruimte die subdurale ruimte wordt genoemd. Het is ook van de pia mater gescheiden door een ruimte die subarachnoïdale ruimte wordt genoemd. De subarachnoïdale ruimte is gevuld met cerebrospinaal vocht.

Subarachnoïdale cisternae

In bepaalde gebieden is het arachnoïd wijd
gescheiden van de pia om subarachnoïdale cisternae te vormen. Deze cisternae kunnen vrij
met elkaar en met de andere subarachnoïdale ruimten communiceren. Ze zijn gevuld
met het cerebrospinaal vocht.

Twee belangrijke subarachnoïdale cisternae zijn:

• Cisterna Cerebellomedullaris,
  aanwezig tussen het inferieure oppervlak van het cerebellum en vierde ventrikel
• Cisterna interpedunculair, aanwezig
  tussen de cerebellaire peduncles

Arachnoid Villi and Granulations

De vingervormige uitsteeksels van arachnoid in de
durale veneuze sinussen worden arachnoid villi genoemd. De aggregaten van deze villi
worden arachnoid granulations genoemd. De arachnoid villi maken diffusie van CSF
in het bloed mogelijk.

Subarachnoïdale ruimte

Zoals eerder gezegd scheidt de subarachnoïdale ruimte
het arachnoïd van de pia mater. Het is gevuld met CSF.

Alle structuren die naar de hersenen gaan, zoals zenuwen, ligamenten, slagaders, enz. liggen in de subarachnoïdale ruimte. Alle cerebrale slagaders, aders en zenuwen komen door deze ruimte naar binnen en naar buiten.

Op het punt van uitgang versmelt het arachnoïd met het epineurium van de zenuwen. Het vormt ook een schede rond de oogzenuw, de optische schede genoemd. Deze schede strekt zich uit tot aan de oogbol en versmelt met de sclera.

Bloed- en zenuwvoorziening

De arachnoid mater wordt door geen enkele zenuw gevoed. Hij is dus niet gevoelig voor pijn.

De voeding is voornamelijk afkomstig van het CSF en het
bloed in de subdurale veneuze sinussen. Er is dus geen bloedtoevoer van de
arachnoid mater.

Pia Mater

Het is de binnenste laag van de hersenvliezen. Het is een zeer delicaat membraan dat in nauw contact staat met de hersenen en het ruggenmerg.

In het geval van de hersenen omgeeft het de hersenen
volledig, bedekt de gyri en strekt zich uit tot diep in de sulci. Het vormt de
tela choroidea van de derde en vierde ventrikels van de hersenen. het versmelt ook
met het ependyma om de plexus choroidea te vormen in de laterale, derde en vierde
ventrikels.

In het ruggenmerg is de pia mater aan beide zijden verdikt om ligamentum denticulatum te vormen tussen de zenuwwortels. Dit ligament is lateraal verbonden met de dura mater en de arachnoid mater. Op deze wijze wordt het ruggenmerg opgehangen in het midden van de durale schede.

Klinische betekenis

De klinisch belangrijke aandoeningen die met
de hersenvliezen te maken hebben, worden in dit deel besproken.

Meningitis

Meningitis verwijst naar de ontsteking van de hersenvliezen. Het wordt gekenmerkt door koorts, hoofdpijn, braken, hevige pijn en stijfheid van de nek. Meningitis kan worden veroorzaakt door bacteriële, virale of schimmelinfecties. Het kan ook een gevolg zijn van bepaalde geneesmiddelen en kanker.

Bloedingen

Er zijn twee soorten bloedingen die de hersenvliezen kunnen aantasten. Dit zijn epidurale en subdurale bloedingen.

De epidurale bloeding is het gevolg van de beschadiging van de slagaders of aders van het hersenvlies. De meest beschadigde slagader is de middelste meningeale slagader. Dit kan leiden tot bloedingen en hematoomvorming, bekend als epiduraal hematoom.

Subdurale
bloeding is het gevolg van het scheuren van de superieure cerebrale aderen. Het kan leiden tot
profuse intracraniële bloedingen en de vorming van subduraal hematoom. Het subduraal hematoom kan het hersenweefsel ernstig samendrukken en de intracraniële druk verhogen, hetgeen mentale retardatie, coma of zelfs de dood tot gevolg kan hebben.

Meningioom

Meningioom zijn in feite de goedaardige tumoren van de hersenvliezen. Ze kunnen uit elk van de drie lagen van de hersenvliezen ontstaan. Hoewel ze overal in het CZS kunnen voorkomen, komen de meeste in de hersenen voor. De meeste meningeomen zijn asymptomatisch, maar kunnen soms fataal zijn. Ze komen vaker voor bij vrouwen.

Conclusie/Samenvatting

Meninges zijn de capsule-achtige bedekkingen die bescherming bieden aan de hersenen en het ruggenmerg. Zij omvatten drie membranen: dura mater, arachnoid mater en pia mater.

De dura mater is de meest uitwendige en taaiste laag
van de hersenvliezen. Zij bestaat uit twee lagen;

• Endosteale laag, die het
  binnenoppervlak van de schedelbeenderen bedekt
• Meningeale laag, die de
  hersenen bedekt en plooien vormt.

De vier belangrijke plooien van de meningeale laag zijn

• Falx cerebri, dat ligt tussen twee
  hersenhelften
• Tentorium cerebelli, dat het
  dak van achterste schedelgroeve vormt
• Falx cerebelli, dat tussen
  de beide hersenhelften ligt
• Diaphragma sella, dat de
  sella turcica

overbrugt

Dura mater is gevoelig voor pijn en wordt door verschillende zenuwen gevoed.

Het krijgt voeding van het bloed aangevoerd door
verschillende durale bloedvaten.

Dural veneuze sinussen zijn aanwezig in de plooien van de endosteale
laag.

De arachnoid mater is de middelste laag van de hersenvliezen.

Hij is gescheiden van de dura mater door subdurale ruimte,
en van de pia mater door subarachnoid ruimte.

De arachnoid mater projecteert ook in de dural
veneuze sinussen in de vorm van arachnoid villi en granulaties.

Pia mater is de binnenste laag, die direct de hersenen en het ruggenmerg omgeeft. Het vormt tela choroidea en plexus choroidea in de hersenen. in het ruggenmerg vormt het modificaties zoals ligamentum flavum en ligamentum denticulatum.

De belangrijke klinische aandoeningen geassocieerd met de
dura mater omvatten:

• Meningitis
• Meningiomen
• Hemorrages en Hematomen