In de loop van zijn geschiedenis werd Lycië beheerst door een opeenvolging van vreemde heersers: de Perzen in de zesde eeuw v. Chr., de Atheners in de vijfde eeuw, Alexander de Grote in de vierde eeuw, en vervolgens Alexanders opvolgers, de Ptolemaeën, die ook heersten over Egypte. Na een korte onderwerping door de Syriërs kwam Lycië in de tweede eeuw v. Chr. onder Romeinse invloed. In de late Romeinse tijd werd Myra de zetel van een christelijk bisdom. De Byzantijnse keizer Theodosius II maakte de stad tot hoofdstad van Lycie in de vijfde eeuw na Christus. Maar de ondergang van de regio kwam twee eeuwen later, met invallen van de Arabieren en het dichtslibben van de voorheen drukke haven.

In het gratis eBook Paul: Jewish Law and Early Christianity, leer meer over de culturele contexten voor de theologie van Paulus en hoe Joodse tradities en de wet doorwerkten in het vroege christendom door Paulus’ dubbele rol als christelijke missionaris en farizeeër.

Deze onlangs opgegraven dertiende-eeuwse kapel werd ontdekt in een opmerkelijke staat van bewaring nadat ze was bedekt door een snelle opeenhoping van sedimenten. Foto: Myra-Andriake Opgravingen.

De Engelse reiziger Sir Charles Fellows, die in 1838 Lycië bezocht, merkte op dat Myra’s “ruïnes weinig door ouderdom lijken te zijn aangetast.” Myra, waarvan de naam zou kunnen zijn afgeleid van het Griekse woord voor mirre, een geurige gomhars die wordt gebruikt om wierook te maken, is inderdaad een van de mooiste plaatsen langs de zuidkust van Turkije. Toen ik in de oude stad aankwam, werd de helderblauwe Turkse lucht zwart en ontstonden er onophoudelijke regenbuien. (Fellows had een soortgelijke ervaring op zijn eerste dag in Myra: “Gisteren kwam de regen met stortbuien naar beneden,” schreef hij, “en we bleven druk bezig met schetsen en schrijven in onze kleine hut, die nauwelijks bestand was tegen de zware regen.”) Voor mij echter versterkte de regen alleen maar de dramatische schoonheid van de oude stad.

Wat over is van het Lycische Myra, naast overblijfselen van zijn acropolismuur, is zijn necropolis – tientallen graven uitgehouwen in een steile rotswand, de een boven de ander, honingraatvormig op de berghelling. Sommige van de graven zijn tempelachtige bouwsels, maar de meeste lijken op Lycische huizen van 2400 jaar geleden; zelfs hun daken zijn zorgvuldig uit de rots gehouwen om op de uiteinden van boomstammen te lijken. De Lyciërs geloofden blijkbaar dat de doden zich thuis moesten voelen in hun laatste rustplaats.

De dramatische graftombes van het oude Myra zijn vakkundig uitgehouwen in een steile rotswand. De tombes vertonen een grote verscheidenheid aan bouwstijlen: Sommige lijken op sierlijke tempels, maar de meeste lijken op bescheiden huizen. Foto: Giovanni Lattanzi.

Het interieur van de graven is bekleed met stenen banken, soms gebeeldhouwd om op bedden te lijken, waarop de doden werden gelegd. Gesneden reliëfs sieren de buiten- en binnenmuren, evenals de frontons boven de ingangen van sommige graven. Een steeds terugkerend onderwerp van deze gravures is het begrafenisbanket, bijgewoond door de overledene en zijn familie en vrienden.

Myra’s Romeinse verleden wordt vertegenwoordigd door het goed bewaarde Grieks-Romeinse theater, gelegen aan de voet van de klif naast de necropolis. Gebouwd in de tweede eeuw voor Christus, werd het theater beschadigd tijdens de enorme aardbeving van 141 na Christus en gerestaureerd door Opramoas, een rijke ambtenaar die leefde in Rhodiapolis, Myra’s buurman in het oosten. De cavea, of het auditorium, van het theater rust tegen de klif. Myranen die toneelstukken of, later in de geschiedenis van de stad, gladitorenspektakels bijwoonden, kwamen ofwel binnen op de begane grond ofwel door de enorme gewelfde gangen aan weerszijden van de cavea. Langs de zijkanten van deze gangen zijn kleine kamers waar verkopers ooit hun waren aan de man brachten, roepend het Romeinse equivalent van “Haal uw koud bier.”

Beschut onder de gewelfde gangen van het theater, had ik een koud biertje kunnen gebruiken tijdens een urenlange stortvloed van Joviaanse proporties! Andere overblijfselen van het Romeinse Myra – zijn agora, baden en tempels – liggen nog steeds begraven in de buurt van het theater.

De kerk van St. Nicolaas in Demre (ook wel Kale genoemd) ligt op ongeveer een mijl afstand van de ruïnes van het theater. Sint Nicolaas werd geboren in Patara, een andere Lycische stad net ten westen van Myra, rond 300 na Christus. Er is weinig over zijn leven bekend, behalve dat hij bisschop van Myra was en wellicht gevangen werd genomen tijdens de laatste jaren van het bewind van keizer Diocletianus. De kerk van Demre, nu verzonken in een holte, dateert waarschijnlijk uit de vierde eeuw. Zij werd grotendeels herbouwd in 1043 door de Byzantijnse keizer Constantijn IX en opnieuw in 1862 door tsaar Nicolaas I. Afgezien van enkele 19de-eeuwse toevoegingen – zoals een klokkentoren – ziet zij eruit zoals zij er waarschijnlijk uitzag in de 11de eeuw, toen het lichaam van Nicolaas vermoedelijk door Italiaanse kooplieden werd gestolen en weggevoerd naar Bari in Zuid-Italië.

Myra’s Romeinse verleden wordt vertegenwoordigd door het goed bewaarde Grieks-Romeinse theater, dat aan de voet van de klif naast de necropolis ligt. Het theater, dat in de tweede eeuw v. Chr. werd gebouwd, werd tijdens de zware aardbeving van 141 n. Chr. beschadigd en door de rijke ambtenaar Opramoas gerestaureerd.

De basiliek met vier beuken heeft marmeren plaveisel, resten van fresco’s en een sierlijke gebroken tombe in de zuidelijke zijbeuk van de kerk, waar zich misschien ooit de beenderen van de heilige bevonden hebben. Een groot modern standbeeld van Nicholas torent boven een kleine tuin naast de kerk uit: Hij draagt een zak met geschenken en wordt omringd door een groep kinderen.

Intrigerend genoeg werd de legende van de Kerstman niet geboren op het koude terrein van de Noordpool, maar in de warme klimaten van Zuid-Turkije. Zoals het verhaal gaat, kreeg Sinterklaas medelijden met de arme meisjes van Demre die hopeloos ongetrouwd bleven en zich geen geschikte bruidsschat konden veroorloven. Dus begon Nicholas zakken gevuld met munten door de schoorstenen van de huizen van de nietsvermoedende meisjes te laten vallen. In Europa werd Nicolaas geassocieerd met het kerstfeest; in Amerika werd zijn naam later veranderd in Santa Claus.

Myra is niet de enige spectaculaire oude Lycische stad. Op de weg tussen Fethiye en Kalkan, vindt men een cluster van sites met graven uitgehouwen in steile rotswanden – een “parelsnoer van Lycische parels”, zoals een lokale beheerder ze met duidelijke trots noemde. Xanthos heeft unieke pijler graven. Tlos heeft een necropolis van rotssteen en talrijke sarcofagen. Letoon, ooit het nationale heiligdom van Lycië, heeft drie tempels gewijd aan de titaness Leto en haar goddelijke tweeling, Artemis en Apollo. En Patara, de geboorteplaats van Sinterklaas, staat bekend om zijn spectaculaire witte zandstrand en zijn monumentale toegangspoort en Lycische necropolis.