Introduction

Overgewicht en zwaarlijvigheid zijn in de V.S. en het V.K. redelijk gelijkaardig. In beide landen heeft meer dan tweederde van de volwassenen overgewicht of obesitas. In de hoogste regionen – het 95e percentiel van de body mass index (BMI) – naderen de vrouwen in het VK de omvang van de zwaarste personen in de Verenigde Staten. De VS hebben een iets hogere prevalentie van zwaarlijvigheid (te onderscheiden van overgewicht); met het tempo van de stijging van de afgelopen tien jaar zullen volwassen vrouwen in het VK echter over tien jaar even zwaar zijn als vrouwen in de VS bij het 95e percentiel. Hoewel de bevolking van de V.S. in het algemeen niet veel dikker is dan die van het V.K., zijn wij er veel slechter aan toe in die zin dat onze maatschappelijke opvattingen over en aanpak van zwaarlijvigheid minder effectief zijn.

Het grootste verschil is dat de V.S. zich op psychologische in plaats van op sociologische oorzaken van problemen richten. Wij geven het individu de schuld – luiheid en gulzigheid zijn de oorzaken van zwaarlijvigheid – en concluderen dat individuele medische behandeling nodig is als het individu niet kan veranderen. Het Verenigd Koninkrijk daarentegen bekijkt het probleem vanuit een sociologisch perspectief en brengt systematische veranderingen aan in het giftige voedselmilieu dat naar men aanneemt bijdraagt tot zwaarlijvigheid in hun land.

Waarom de V.S. er slechter aan toe is

Aan het begin van het nieuwe millennium zijn de twee landen niet zo verschillend. Ik zal kort bespreken hoe elk van beide de kinder-, volwassen-, en algemene nationale obesitasepidemie heeft aangepakt.

Het sociologische perspectief van het V.K. Het V.K. introduceerde het Foresight Tackling Obesities: Future Choices Project in 2005, met als doel een duurzame aanpak van obesitas in het V.K. over een periode van 40 jaar. Deze systematische overheidsinspanning begon met een kwantitatieve modellering van de toename van zwaarlijvigheid, de economische gevolgen ervan en de impact op het nationale gezondheidsstelsel. Vervolgens werd een tamelijk complexe systeemkaart opgesteld van de oorzaken van de verstoorde energiebalans, waarin zowel maatschappelijke als individuele oorzaken van voedselconsumptie en -activiteit werden aangegeven. Hieruit kwam een breed onderzoek voort van alle potentiële aangrijpingspunten, waarbij de causale verbanden werden gewogen naar hun bijdrage.

Gelijkaardig onderzoek is in de V.S. gedaan door het Institute of Medicine en anderen. Het grote verschil is dat het onderzoek in het VK een overheidsinitiatief was, dat rechtstreeks leidde tot een dialoog met alle belangrijke belanghebbenden en beleidsmakers in het V.K. Het legde ook de nadruk op de milieuoorzaken. Er werd sterk gepleit voor de noodzaak van milieuveranderingen om individuele veranderingen te ondersteunen. Het doel van het V.K. is om de eerste ontwikkelde natie te zijn die het stijgende tij van zwaarlijvigheid weet te keren.

Een gedeeltelijke lijst van acties die in het V.K. zijn ondernomen gebaseerd op Foresight’s obesitas-onderzoek geeft een idee van het denken en, belangrijk, de financiering die deze initiatieven ondersteund:

• Junk food zoals chocoladerepen en chips zijn verboden uit automaten op basisscholen en middelbare scholen en sterk beperkt in cafetaria’s; dranken zijn beperkt tot water, melk en sap . De richtlijnen voor schoolmaaltijden zijn de afgelopen jaren steeds meer op de voedingswaarde gericht geworden.
• In het Verenigd Koninkrijk is reclame voor ongezonde voedingsmiddelen op de kindertelevisie (en in door kinderen bekeken programma’s voor volwassenen) verboden.
• Kinderen van 11 tot 14 jaar moeten vanaf 2011 lessen krijgen over voedsel, de bereiding ervan en het omgaan ermee (waar nodig worden momenteel kookfaciliteiten gebouwd)
• De Britse levensmiddelenindustrie wordt aangemoedigd het “verkeerslicht”-voedingsinformatiesysteem voor etiketten van verpakkingen over te nemen.
• Enkele plaatselijke overheden hebben fast-foodrestaurants in de buurt van scholen en parken verboden.
• Het Ministerie van Volksgezondheid heeft een proefproject opgezet om producten in buurtwinkels in achterstandswijken op te slaan en te promoten.
• De regering voert routinematig voedingsonderzoeken uit .

Het V.K. blijft oorzaken en oplossingen bestuderen en blijft actief in het aanpakken van zwaarlijvigheid gedurende de hele levenscyclus.

Het psychologische perspectief van de V.S.. Het Institute of Medicine en vele anderen hebben causale netwerken in kaart gebracht die vergelijkbaar zijn met die van Foresight. Leden van het Congres hebben gesproken over de noodzaak van regulering van dranken en verkoopautomaten op scholen, naast vele andere stappen. Er is echter geen systematische aanpak geweest die grote veranderingen in de omgeving in de V.S. met zich meebracht. om obesitas aan te pakken:

• Tientallen staten hebben meer lessen lichamelijke opvoeding verplicht gesteld, maar slechts enkele staten hebben hiervoor financiële middelen beschikbaar gesteld ;
• Noch de staat, noch de federale overheid heeft verkoopautomaten verboden en drinkwater op scholen bevorderd ;
• Er bestaan geen nationale of andere mediaverboden of controles om kinderen te beschermen;
• Minimale federale financiering is aangewend om de voeding in schoolkantines te verbeteren;
• Een aantal deelstaten en lokale overheden hebben subsidies verstrekt aan supermarkten in “food deserts” (gemeenschappen met beperkte toegang tot betaalbaar, gezond voedsel), maar het onderzoek ter ondersteuning van deze activiteiten is beperkt ;
• Een of twee gemeenten hebben steun verleend aan het verstrekken van onderwijs en verbeterde faciliteiten en voedselvoorraden aan levensmiddelenwinkels in arme gebieden ;
• De bevordering van duurzame landbouw heeft ertoe geleid dat de regering aanzienlijke middelen heeft uitgetrokken voor boerenmarkten voor de armen .

Vele Amerikaanse acties, zoals het verbeteren van boerenmarkten of het subsidiëren van geselecteerde voedingsmiddelen voor gebruik in schoolmaaltijden, werden genomen op basis van politieke steun in plaats van bewezen nut van het initiatief voor de volksgezondheid; andere waren symbolische gebaren die slechts minimale financiering ontvingen; en er is geen systematische inspanning geweest gericht op enige leeftijdsgroep. In tegenstelling tot het systematische verbod van verkoop op scholen in het VK, wordt zelfs in de rapporten en analyses van het Institute of Medicine (IOM) de nadruk gelegd op het beperken, eerder dan op het verbieden van bepaalde suikerhoudende dranken. In tegenstelling tot de inconsistente inspanningen van de regering hebben de media vooruitgang geboekt in de strijd tegen obesitas door herhaaldelijk de aandacht van het publiek te vestigen op bepaalde kwesties, zoals de effecten van met suiker gezoete dranken op de gezondheid van kinderen, waardoor de drankenindustrie reageerde door de nadruk te leggen op verhoudingsgewijs minder schadelijke sportdranken en sappen.

Uiteindelijk is de omgeving in de VS niet significant veranderd, ondanks een decennium van discussie over obesitas bij kinderen; er zijn alleen kleinschalige, plaatselijke inspanningen gedaan. De behandeling van deze kwestie is anders geweest dan de succesvolle campagnes voor gordelregulering, waterfluoridering en tabakspreventie – die allemaal werden gezien als maatschappelijke kwesties waarvoor verordeningen, belastingen en systematische inspanningen nodig waren.

Ethische implicaties

Is het onethisch om een generatie kinderen te laten opgroeien in een omgeving die zwaarlijvigheid en diabetes in de hand werkt? Is het onethisch om aan de kant te blijven staan en niets te doen terwijl het Verenigd Koninkrijk systematische veranderingen doorvoert? Gedraagt de voedingsindustrie, die aantoonbaar het meeste belang heeft bij de status quo, zich onethisch? Het is van cruciaal belang dat de medische wereld obesitas even ernstig neemt als diabetes, vette leverziekte, hypertensie, artrose en vele andere belangrijke chronische aandoeningen die toekomstige generaties een gezond leven ontnemen.