Cosmeceuticals

De term “cosmeceutical” werd in 1984 geïntroduceerd door dermatoloog Dr Albert Kligman en is afgeleid van een combinatie van de woorden cosmetisch en farmaceutisch.

Wat zijn cosmeceuticals?

Cosmeceuticals zijn producten die zowel cosmetische als therapeutische (medische of geneesmiddelachtige) effecten hebben, en bedoeld zijn om een gunstig effect te hebben op de gezondheid en schoonheid van de huid. Net als cosmetica worden zij plaatselijk aangebracht in de vorm van crèmes of lotions, maar zij bevatten actieve bestanddelen die de werking van de huidcellen beïnvloeden. In sommige gevallen blijft hun werking beperkt tot het huidoppervlak (zoals exfolianten), terwijl andere tot diep in de huid kunnen doordringen en daar de normale huidfuncties versterken of juist beperken. Cosmeceuticals zijn vrij verkrijgbaar (zonder recept) en worden over het algemeen gebruikt als onderdeel van een regelmatig huidverzorgingsregime om de teint en textuur van de huid, pigmentatie en fijne lijntjes te helpen verbeteren.

De meeste vochtinbrengende crèmes herstellen de barrièrefunctie en het vochtgehalte van de huid, waardoor de verouderde of droge huid er beter uitziet. Cosmeceuticals zouden idealiter het actieve ingrediënt in een biologisch effectieve vorm aan de huid moeten afgeven en de doellocatie in voldoende hoeveelheid moeten bereiken om effect te hebben.

Wat zijn enkele veelgebruikte ingrediënten in cosmeceuticals?

• Zonnefilters

  Deze zijn waarschijnlijk het belangrijkste ingrediënt in cosmeceuticals omdat ze beschermen tegen schade door de zon, fotoveroudering en huidkanker.

• Antioxidanten

  Externe factoren zoals ultraviolette (UV) straling, vervuiling en roken, maar ook interne factoren zoals het normale celmetabolisme, kunnen moleculen genereren die vrije radicalen worden genoemd en die schadelijk zijn voor de huid. Antioxidanten “ruimen” deze vrije radicalen op, waardoor ze ontstekingen verminderen en de huid beschermen tegen schade door de zon en huidkanker. Sommige studies suggereren dat combinaties van antioxidanten effectiever kunnen zijn dan formules met één ingrediënt.Voorbeelden van antioxidanten zijn:

  • Alfa-liponzuur: heeft ontstekingsremmende en exfoliërende effecten.
  • Vitamine C (L-ascorbinezuur): Stimuleert het herstel van collageen en kan fijne lijntjes verbeteren, ontstekingen en pigmentatie verminderen. Hoewel het in een aantal cosmeceutische producten voorkomt, zijn vele niet effectief omdat de vitamine C onstabiel is bij blootstelling aan lucht, warmte of licht, in een te lage concentratie is of in een vorm die niet door de huid kan worden opgenomen of gemetaboliseerd.
  • Nicotinamide (vitamine B3): Een antioxidant die de barrièrefunctie van de huid verbetert. Het kan fijne lijntjes, rimpels en hyperpigmentatie verminderen en de huidtextuur verbeteren. Het kan ook een rol spelen bij de preventie van huidkanker.
  • Vitamine E (alfa tocoferol): Nog een antioxidant die UV-schade en huidkanker vermindert. Het werkt ook synergetisch met vitamine C bij het verminderen van de afbraak van collageen.
  • N-Acetyl-Glucosamine (NAG): Kan helpen bij het vervagen van pigmentatie en het voorkomen van schade door de zon (fotoschade).
  • Ubiquinone (CoQ10): Een natuurlijk voorkomende antioxidant die de collageenafbraak door blootstelling aan de zon vermindert.
• Hydroxyzuren

  Deze kunnen volgens hun moleculaire structuur worden ingedeeld in alpha hydroxyzuren (AHA’s), poly hydroxyzuren (PHA’s) en beta hydroxyzuren (BHA’s).Hydroxyzuren verbeteren de huidtextuur en verminderen de tekenen van huidveroudering door de huid te hydrateren en het afsterven van dode huidcellen van de buitenste laag van de huid (opperhuid) te bevorderen.

  • AHA’s worden vaak “fruitzuren” genoemd, omdat veel ervan afkomstig zijn van natuurlijke fruitbronnen. AHA’s omvatten glycolzuur, melkzuur, citroenzuur, mandelzuur, appelzuur, wijnsteenzuur en lactobioninezuur.
  • PHA’s omvatten gluconolacton en lactobioninezuur.
  • De belangrijkste BHA die wordt gebruikt is salicylzuur, dat vooral nuttig is bij mensen met een vette of acnegevoelige huid vanwege zijn vetoplosbaarheid en vermogen om in de poriën door te dringen.
• Retinoïden (vitamine A)

  Dit zijn natuurlijke of synthetische vormen van vitamine A die de door blootstelling aan de zon veroorzaakte huidveranderingen gedeeltelijk kunnen terugdraaien. Veel voorkomende retinoïden zijn tretinoïne of retinoïnezuur, retinol en retinaldehyde. Zij fungeren als antioxidanten, beschermen cellen tegen vrije radicalen en activeren specifieke genen en eiwitten. Het is aangetoond dat topische tretinoïne het uiterlijk van de door foto’s beschadigde huid verbetert door fijne lijntjes en rimpels, verslapping (laksheid) van de huid en overmatige pigmentatie te verminderen, en de huidtextuur te verbeteren. Tretinoïne kan bijwerkingen veroorzaken zoals branderigheid, prikken, roodheid en schilfering.

• Huidbleekmiddelen

  Deze helpen de productie van melanine (het belangrijkste huidpigment) te remmen om huidverkleuring en pigmentatie te verminderen. Voorbeelden zijn:

  • Hydrochinon. Dit is al vele jaren het middel bij uitstek om de huid lichter te maken. Bezorgdheid over het donkerder worden van de huid, verlies van pigment en mogelijke carcinogeniteit heeft ertoe geleid dat het in sommige landen niet meer in vrij verkrijgbare producten mag worden gebruikt. Deze bezorgdheid is echter voornamelijk voortgekomen uit dierstudies waarbij langdurige, hoge doses werden gebruikt en die waarschijnlijk niet relevant zijn voor topische toepassing bij de mens.
  • Ascorbinezuur (vitamine C)
  • Kojinezuur
  • Azelaïnezuur
  • Licorice extract (glabridin).
• Botanicals

  Hieronder vallen plantenextracten van bladeren, wortels, vruchten, bessen, stengels, schors en bloemen. Botanische stoffen kunnen antioxiderende, ontstekingsremmende en/of huidverzachtende eigenschappen hebben, maar hun effecten zijn grotendeels nog niet getest of bewezen. Voorbeelden zijn soja, curcumine, silymarine, pycnogenol, ginkgo biloba, groene thee-extract, druivenpitextract, aloë vera, toverhazelaar, allantoïne en ferulinezuur.

• Zonnebrandmiddelen

  (zie ook A-Z van huidbescherming en zonnebrandmiddelen)

• Peptiden en eiwitten

  Peptiden zijn korte ketens van aminozuurreeksen die de bouwstenen zijn van grotere eiwitten. Cellulaire “boodschappers” gevormd uit aminozuren kunnen normale biologische signalen nabootsen die ofwel herstel stimuleren ofwel processen remmen die huidveroudering versnellen. Voorbeelden hiervan zijn het pentapeptide Pal-KTTKS.

• Groeifactoren

  Deze eiwitten helpen chemische signalen tussen en binnen cellen te controleren. Zij zijn belangrijk bij de wondgenezing en het herstel van beschadigd weefsel, en kunnen helpen bij het herstel van huidschade door blootstelling aan de zon. Studies suggereren dat het gebruik van meerdere groeifactoren de productie van collageen en elastine kan stimuleren en het uiterlijk van de door foto’s beschadigde huid kan verbeteren.

Werken cosmeceuticals echt?

Ideels moeten cosmeceuticals klinisch worden getest om ervoor te zorgen dat ze een bewezen voordeel hebben en hun claims kunnen onderbouwen, maar de cosmeceutical-industrie is grotendeels ongereguleerd. In tegenstelling tot medicijnen, zijn cosmeceuticals niet onderworpen aan beoordeling door de Food and Drug Administration (FDA) in de Verenigde Staten of de Therapeutic Goods Administration (TGA) in Australië. Hoewel ze gewoonlijk op veiligheid worden getest, hoeven ze geen tests te ondergaan om te garanderen dat de beweringen die ze doen over de werkzaamheid (effectiviteit) juist zijn. Helaas maken veel crèmes hun geadverteerde hype niet waar.

Wat is de toekomst voor cosmeceuticals?

Het onderzoek naar nieuwe afgiftesystemen (zoals liposomen) en nieuwe actieve ingrediënten gaat door.

Deze informatie is geschreven door Dr Michelle Hunt