Jako wiodąca europejska organizacja praw człowieka, Rada Europy podjęła szereg inicjatyw mających na celu promowanie ochrony kobiet przed przemocą od lat 90-tych. W szczególności inicjatywy te zaowocowały przyjęciem w 2002 roku Rekomendacji Rady Europy Rec(2002)5 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich w sprawie ochrony kobiet przed przemocą oraz prowadzeniem w latach 2006-2008 ogólnoeuropejskiej kampanii na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet, w tym przemocy domowej. Zgromadzenie Parlamentarne zajęło również zdecydowane stanowisko polityczne przeciwko wszelkim formom przemocy wobec kobiet. Przyjęło szereg rezolucji i zaleceń wzywających do wprowadzenia prawnie wiążących standardów dotyczących zapobiegania, ochrony przed i ścigania najbardziej dotkliwych i rozpowszechnionych form przemocy ze względu na płeć.

Krajowe sprawozdania, badania i sondaże ujawniły skalę problemu w Europie. W szczególności kampania pokazała, jak bardzo krajowe reakcje na przemoc wobec kobiet i przemoc domową różnią się w Europie. Potrzeba ujednolicenia norm prawnych w celu zapewnienia ofiarom takiego samego poziomu ochrony w całej Europie stała się oczywista. Wzrosła polityczna wola działania: ministrowie sprawiedliwości państw członkowskich Rady Europy zaczęli dyskutować o potrzebie zwiększenia ochrony przed przemocą domową, w szczególności przed przemocą ze strony partnerów intymnych.

Podejmując swoją wiodącą rolę w ochronie praw człowieka, Rada Europy zdecydowała, że konieczne jest ustanowienie kompleksowych standardów zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. W grudniu 2008 roku Komitet Ministrów powołał grupę ekspercką, której zadaniem było przygotowanie projektu konwencji w tej dziedzinie. W ciągu nieco ponad dwóch lat grupa ta, zwana CAHVIO (Komitet Ad Hoc ds. zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej), wypracowała projekt tekstu. Zakończyła ona prace nad projektem Konwencji w grudniu 2010 r.

Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej została przyjęta przez Komitet Ministrów Rady Europy w dniu 7 kwietnia 2011 r. Została ona otwarta do podpisu 11 maja 2011 r. przy okazji 121. sesji Komitetu Ministrów w Stambule. Po jej 10. ratyfikacji przez Andorę w dniu 22 kwietnia 2014 r., weszła w życie 1 sierpnia 2014 r.

.