Kaniska, także pisany jako Kanishka, chiński Chia-ni-se-chia, (rozkwitł w I wieku ce), największy król dynastii Kuszanów, która rządziła północną częścią subkontynentu indyjskiego, Afganistanem i prawdopodobnie obszarami Azji Środkowej na północ od regionu Kaszmiru. Jest on jednak głównie pamiętany jako wielki patron buddyzmu.

Większość tego, co wiadomo o Kanisce, pochodzi ze źródeł chińskich, szczególnie z pism buddyjskich. Kiedy Kaniska wstąpił na tron nie jest pewne. Szacuje się, że jego wstąpienie miało miejsce między 78 a 144 rokiem; uważa się, że jego panowanie trwało 23 lata. Rok 78 wyznacza początek ery Shaki, systemu datowania, który Kaniska mógł zapoczątkować.

Dzięki dziedziczeniu i podbojom królestwo Kaniski obejmowało obszar rozciągający się od Buchary (obecnie w Uzbekistanie) na zachodzie do Patny w dolinie rzeki Ganges (Ganga) na wschodzie i od Pamirów (obecnie w Tadżykistanie) na północy do środkowych Indii na południu. Jego stolicą prawdopodobnie była Purusapura (Peshawar, obecnie w Pakistanie). Być może przekroczył Pamir i podporządkował sobie królów miast-państw Khotan (Hotan), Kashgar i Yarkand (obecnie w regionie Xinjiang w Chinach), którzy wcześniej byli trybutariuszami chińskich cesarzy Han. Kontakt między Kaniską i Chińczykami w Azji Środkowej mógł zainspirować przekazywanie indyjskich idei, zwłaszcza buddyzmu, do Chin. Buddyzm po raz pierwszy pojawił się w Chinach w 2. wieku ce.

Jako patron buddyzmu, Kaniska jest głównie odnotowany za zwołanie czwartej wielkiej rady buddyjskiej w Kaszmirze, która zaznaczyła początki buddyzmu mahajany. Na soborze tym, według chińskich źródeł, przygotowano i wyryto na miedzianych płytach autoryzowane komentarze do buddyjskiego kanonu. Teksty te przetrwały jedynie w chińskich tłumaczeniach i adaptacjach.

Kaniska był tolerancyjnym królem, a jego monety pokazują, że czcił on bóstwa zoroastryjskie, greckie i bramińskie, a także Buddę. Podczas jego panowania kontakty z Imperium Rzymskim poprzez Jedwabny Szlak doprowadziły do znacznego wzrostu handlu i wymiany idei; być może najbardziej niezwykłym przykładem fuzji wpływów wschodnich i zachodnich za jego panowania była szkoła sztuki Gandhara, w której klasyczne linie grecko-rzymskie widoczne są na wizerunkach Buddy.

.