John William Heisman (1869-1936) był trenerem piłki nożnej na Georgia Technical University (Georgia Tech) od 1904 do 1919 roku. Jego drużyny rozegrały 33 mecze bez porażki, w tym jego rekordowe zwycięstwo 222-0 nad Cumberland College w 1916 roku. Jego kariera w futbolu uczelnianym trwała 36 lat i naznaczyła jedne z najbardziej znaczących zmian w historii tego sportu.

Urodzony w College Football

John William Heisman urodził się jako Johann Wilhelm Heisman, 23 października 1869 r., przy 183 Bridge Avenue w Cleveland, Ohio, dwa tygodnie przed pierwszym oficjalnym międzyuczelnianym meczem piłki nożnej rozegranym 6 listopada między Rutgers i Princeton, oba w New Jersey. Jego rodzicami byli Johann „Michael” Heisman i Sarah Lehr Heisman, oboje niemieccy imigranci, którzy przybyli do Ameryki niedługo przed narodzinami Heismana. Starszy Heisman był w rzeczywistości synem barona von Bogart, niemieckiego szlachcica, który stracił swój spadek i rodzinę, gdy postanowił ożenić się z miłości zamiast z tytułu. Dziadek ze strony matki Heismana, Mater of Knauge, był adiutantem Napoleona, ale nie był utytułowany. Dwaj młodzi kochankowie pobrali się i przyjęli panieńskie nazwisko Heisman. W wieku siedmiu lat Heisman przeniósł się z rodziną do Titusville w Pensylwanii, w centrum kraju naftowego, gdzie jego ojciec wykonywał swój zawód bednarza, czyli wytwórcy beczek. Firma dostarczała beczki takim notablom jak John D. Rockefeller dla jego firmy Standard Oil i szybko się rozwijała, zatrudniając około 35 pracowników. W 1890 roku, senior Heisman sprzedał swój biznes i wrócił do Cleveland. Heisman dorastał w wygodnym domu, rozpoczynając swój własny romans z grą w piłkę nożną jako gracz Titusville High School.

Heisman po raz pierwszy zapisał się na Brown University w 1887 roku, gdzie był aktywny w lekkoatletyce, zwłaszcza baseballu i piłce nożnej, choć szkoła porzuciła grę międzyuczelnianą do 1889 roku, więc jego gra była ograniczona do drużyny klubowej w ramach uniwersytetu. Do czasu, gdy Brown ponownie zaczął grać w lidze, Heisman przeniósł się na Uniwersytet Pensylwanii z zamiarem uzyskania dyplomu prawniczego. Po ukończeniu studiów prawniczych Heisman kontynuował grę w piłkę nożną dla szkoły w czasach, gdy nie istniały ograniczenia transferowe. W profilu Heismana zawartym w książce Johna T. Brady’ego, The Heisman, a Symbol of Excellence, pisarz Gene Griessman napisał autobiograficzny rozdział poświęcony Heismanowi. Omówił on wydarzenia towarzyszące decyzji, która zmieniła bieg życia Heismana. „Był taki gracz Penn o nazwisku Pop Thayer, o którym Heisman twierdził, że potrafi wybić piłkę na 75 jardów. Pewnego razu, gdy Penn grał z Rutgers w Madison Square Garden, Thayer kopnął piłkę tak wysoko, że rozbiła żyrandol w łukowatym dachu ogrodu. Późniejsze wydarzenie w Ogrodzie na zawsze zmieniło karierę Heismana. Według wdowy po Heismanie, podczas meczu Penn z Princeton, który również rozgrywany był w Ogrodzie, galwaniczny system oświetlenia w jakiś sposób uszkodził oczy Heismana. Lekarz drużyny, Edward Jackson, powiedział Heismanowi, że musi odpocząć od oczu przez dwa lata”. Z tym oświadczeniem Heisman wrócił do Ohio w 1892 roku i przyjął posadę pierwszego trenera futbolu w Oberlin College, zamiast rozpocząć praktykę prawniczą.

Began an Illustrious Career

Oberlin był położony około 20 mil na południowy zachód od Cleveland i był już dobrze znany ze swojej doskonałości akademickiej, zwłaszcza w sztukach wyzwolonych. Oprócz dołączenia do drużyny futbolowej, Heisman zapisał się na podyplomowy kurs sztuki, a także grał w drużynie futbolowej – praktyka ta, jak zauważył Griessman, była w tamtym czasie legalna. Pierwsza drużyna okazała się niepokonana w tamtym sezonie i pozwoliła na zdobycie tylko 30 punktów przy 262 własnych. W artykule dla Campus Life, z Georgia Tech, Pat Edwards napisał jesienią 1997 roku, że podczas tych wczesnych lat trenerskich w Ohio, coś jeszcze się stało, że warto zauważyć. „Wraz ze zmianą kariery Johna na trenerską, jego ojciec nadrobił braki w liceum i college’u syna, uczestnicząc w meczu pomiędzy Oberlin a Western w 1892 roku. Podczas tego meczu starszy Heisman, chcąc zobaczyć, dla czego jego syn zrezygnuje z praktyki prawniczej, a następnie wesprzeć drużynę, którą uważał za słabszą, zaczął chodzić w górę i w dół linii bocznej Western, oferując 100 dolarów jako zakłady na korzyść Oberlin” – zauważył Edwards. „Starszy Heisman zarobił tego dnia pieniądze; Oberlin pokonał Western 38-8.”

W recenzji książki Nat Brandt, When Oberlin Was King of the Gridiron: The Heisman Years, Kevin Kern z University of Akron zauważył, że to właśnie autor twierdzi, iż w Oberlin Heisman zaczął „rewolucjonizować futbol amerykański bardziej niż prawie ktokolwiek inny w tych wczesnych latach”. Podstawowe innowacje i wkład Heismana w sport uczelniany (i niektóre z nich, które miały się przełożyć na profesjonalną grę w tę dyscyplinę), obejmowały wyświetlanie podań i jardów na tablicy wyników, używanie obu strażników jako blokerów dla biegacza, sporządzanie z góry ustalonych serii zagrań na początek meczu, wysyłanie sygnałów z linii bocznej, długie liczenie, podawanie piłki bezpośrednio do rozgrywającego, a nawet bycie pierwszym, który użył słowa „wędrówka” w nazywaniu zagrań. Jeden ruch znany jako „hidden-ball trick” został później uznany za nielegalny. W wyczynach, które byłyby niemożliwe do wyobrażenia w połowie XX wieku, Oberlin pokonał takie potęgi jak Ohio State i Illinois. W 1892 roku Oberlin dwukrotnie pokonał Ohio State pod wodzą Heismana, za każdym razem utrzymując Ohio State bez punktów. Poza rokiem spędzonym przez Heismana w Buchtel College (późniejszy University of Akron) w latach 1893-94, w którym to sezonie drużyna Akron zdołała pokonać Ohio State 12-6, pozostał on w Oberlin do 1895 roku. Trener nie otrzymywał tam regularnego wynagrodzenia za swoją pracę, ale otrzymywał od 400 do 500 dolarów, kiedy kapelusz był przekazywany do zbierania pieniędzy dla niego. W Akron jego pensja wynosiła 750 dolarów, choć wydział tego college’u nie był zbyt przychylny sportowi.

Według Griessmana, na postawę wydziału Akron mogły wpłynąć znaczące różnice w grze w piłkę nożną wtedy w porównaniu do sposobu, w jaki gra będzie znana do końca XX wieku. Powołując się na te różnice, zauważył, że „Kiedy drużyna dostała piłkę, utworzyłaby klin, aby osłonić człowieka niosącego piłkę i przyszła galopem w dół przez środek pola. Tackling nie był dozwolony poniżej kolan. Żadne podania do przodu nie były dozwolone, zmiany były rzadkie, a jeśli człowiek został wyjęty, nie mógł wrócić do gry. Poważne urazy były coraz częstsze, a liczba zgonów rosła w niepokojącym tempie, ponieważ coraz więcej mężczyzn uprawiało ten sport. Jednak Buchtel był zobowiązany do gry w piłkę nożną, aby zakwalifikować się do członkostwa w Ohio Intercollegiate Athletic Association, więc drużyna piłkarska była mniej lub bardziej tolerowana jako zło konieczne.”

Heisman opuścił Oberlin dla Auburn University, znanego wówczas jako Alabama Polytechnic Institute, gdzie pozostał przez pięć lat. Choć Heisman podążał za trzema poprzednimi trenerami futbolu w Auburn, stał się pierwszym pełnoetatowym głównym trenerem szkoły. Jego bilans w tym czasie to 12 zwycięstw, 4 porażki i 2 remisy. W 1971 roku Auburn stał się jedyną szkołą, w której Heisman był trenerem i której zawodnicy zdobyli Trofeum Heismana: Pat Sullivan wygrał go w 1971 roku i Bo Jackson, w 1985.

Heisman był coaching w Auburn, kiedy obserwował, co przyjdzie do być znane jako „forward pass” po raz pierwszy. Technicznie rzecz biorąc, zagranie to było nielegalne. Podczas meczu pomiędzy Georgią a Karoliną Północną w 1895 roku, jak opisał to Griessman: „Pod koniec meczu Karolina Północna, stojąca tyłem do bramki, została zmuszona do wykonania puntu. Fullback cofnął się, aż poprzeczka jego bramki była tuż nad jego głową. Georgia popędził go bezlitośnie, a w desperacji, on lobbed piłkę do przodu do jednego z jego kolegów z drużyny, który złapał go i pobiegł na przyłożenie. Choć trener Georgii, Pop Warner, nie zgadzał się z tą decyzją, sędzia twardo trzymał się zdania, że fullback mógł potknąć się o piłkę, co pozwoliło na zaliczenie przyłożenia. Heisman niemal natychmiast zdał sobie sprawę, że takie podanie może otworzyć pole gry podczas meczu i napisał do Waltera Campa, który był wtedy przewodniczącym komisji ds. zasad, petycję, aby uczynić je legalnym. Po latach kampanii, a także z powodu wzrostu opinii publicznej przeciwko futbolowi z powodu nagromadzenia poważnych kontuzji i śmierci, Camp i jego komitet w końcu ustąpili. W 1906 roku podania do przodu zostały potwierdzone jako legalne zagranie w grze w piłkę nożną. W późniejszych latach, pisząc dla popularnego amerykańskiego magazynu Collier’s, zwłaszcza w latach 20. i 30. ubiegłego wieku, Heisman wspominał, że dzięki zmianie, jaką przyniosło jedno zagranie, „futbol amerykański przekroczył granicę, która dzieli nowoczesną grę od starej”. To, czy był to mój wkład w rozwój futbolu, czy Campa, jest chyba nieistotne. Futbol został uratowany przed samym sobą.”

Drużyna z Auburn przegrała tylko raz w sezonie 1896, i to z Georgią, drużyną, którą Heisman ostatecznie poprowadzi po opuszczeniu Auburn. Kiedy rewanż w Święto Dziękczynienia 1897 musiał zostać odwołany z powodu śmierci jednego z kluczowych graczy Georgii, Auburn musiało odwołać resztę sezonu z powodu poważnych strat finansowych poniesionych z powodu tej jednej zmiany. W następnym roku zespół był mały, ale godny, ze średnią wagą 148 funtów. Mimo to drużyna zaliczyła sezon z dwoma zwycięstwami nad Georgia Tech i Georgią oraz porażką z Karoliną Północną. Heisman przez całe życie utrzymywał, że jego pobyt w Auburn wyróżniał się tym, że nigdy nie miał tam drużyny, której „nie kochał”, cytuje Griessman, ani z którą się kłócił. Pozostał przyjaciółmi wszystkich swoich graczy.

Z Auburn, Heisman udał się do Teksasu na krótko, aby podnieść pomidory, inwestując prawie wszystkie swoje pieniądze. Kiedy Walter Riggs, profesor Uniwersytetu Clemson, a później jego prezydent, założył pierwszą drużynę futbolową w 1895 roku, pełnił również funkcję głównego trenera drużyny w 1896 i 1899 roku. Riggs grał pod okiem Heismana w Auburn i namawiał go do powrotu z pola pomidorów do futbolu w Clemson. Kiedy trenował w Clemson w sezonach od 1901 do 1904, Heisman cieszył się rekordem 19-3-2. Jego drużyna z 1900 roku miała sezon 6-0, pierwszy niepokonany sezon w jej historii. Jego zawodnicy byli zazwyczaj lekcy, ale pełni szybkości. Jego zagrywki były pisane tak, by jak najlepiej wykorzystać ten fakt. Griessman zauważył, że „rzuciłby pięciu ludzi do zamachu przed człowiekiem z piłką, zagranie później szeroko skopiowane, ale wydaje się, że Heisman je zapoczątkował”. Jedną z jego najbardziej znanych taktyk było wykorzystanie gracza na jednej pozycji do czegoś więcej niż tylko tej jednej pozycji.

Heisman kontynuował zabawę w teatr podczas swoich dni w Clemson i podczas robienia tego spotkał swoją pierwszą żonę, wdowę o imieniu Evelyn McCollum Cox, która była aktorką w letniej firmie akcyjnej. Miała jednego syna, Carlisle, który pozostał blisko Heismana długo po tym, jak jego matka i trener mieli się rozwieść. Heisman i Cox pobrali się w 1903 roku, kiedy Carlisle miał 12 lat. Georgia Tech, której drużyna Clemson pokonała 73-0 w ostatnim meczu sezonu, zaoferowała Heismanowi stanowisko głównego trenera od sezonu 1904. Dzień po tym, jak oferta oficjalnie wygasła, Heisman przyjął posadę za pensję w wysokości 2250 dolarów rocznie, plus 30 procent wpływów netto na trenowanie swoich drużyn lekkoatletycznych. Heisman i jego nowa rodzina przenieśli się do Atlanty, gdzie miał trenować najlepsze mecze w swojej karierze i pozostać przez 17 sezonów piłkarskich. To był zespół Heismana 1916, który wszedł do Księgi Rekordów Guinnessa, jak pokonał niegdyś potężny południowy zespół Cumberland College z wynikiem 222-0. Do 1918 roku Heisman i jego żona wspólnie zgodzili się na rozwód, a on zdecydował, że chce uniknąć społecznego zażenowania, pozwalając Evelyn wybrać miejsce, w którym chce mieszkać, a potem on wybierze inne. Kiedy zdecydowała się zostać w Atlancie, Heisman przyjął pracę jako główny trener w swojej alma mater, University of Pennsylvania.

Heisman pozostał tam przez trzy sezony. Podążał za tym z pozycji w Washington and Jefferson College w Waszyngtonie, Pensylwanii, znany w tym czasie, aby być poważnym pretendentem do piłki nożnej, po zagraniu w Tournament of Roses gry w 1921 roku. Kiedy odmówił usunięcia czarnoskórego zawodnika na zaplanowany mecz z Washington and Lee College w Wirginii, drużyna ta wycofała się z rozgrywek. W 1924 roku ożenił się po raz drugi, tym razem z Edith Maora Cole, która była studentką Buchtel College, gdy Heisman trenował w tej szkole. Byli zakochani, ale nie zdecydowali się na ślub z powodu gruźlicy, na którą chorowała Edith. Spotkali się ponownie w latach po jego rozwodzie i pobrali się. Wkrótce potem Heisman przyjął ostatnią posadę trenerską w Rice University w Houston, w Teksasie. Jego umowa miała być w rezydencji podczas wiosennego treningu i na sezon piłkarski, co czyni go dostępnym dla biznesu sportowego, w który był zaangażowany w Nowym Jorku. Przyznano mu pięcioletni kontrakt i pensję w wysokości 9000 dolarów – była to dla niego obniżka z Washington and Jefferson, ale o 1500 dolarów wyższa od najwyżej opłacanego członka wydziału. Ale ponieważ dwa pierwsze sezony przyniosły rozczarowujące rezultaty, Heisman zrezygnował po trzecim, jeszcze bardziej katastrofalnym sezonie. Heisman zostawił za sobą trenowanie futbolu w college’u i wrócił do Nowego Jorku.

Ostatnie lata

Heisman został człowiekiem wybranym przez komisję rekrutacyjną, aby zostać pierwszym dyrektorem atletycznym nowojorskiego Downtown Athletic Club (DAC), nazwy, która stała się synonimem sportowej doskonałości, szczególnie w piłce nożnej. W 1933 roku Heisman pomógł zorganizować pierwszy Touchdown Club of New York, a w 1935 roku zainaugurował pierwsze trofeum Downtown Athletic Club dla najlepszego futbolisty college’u na wschód od Missisipi. 10 grudnia 1936 roku, nieco ponad dwa miesiące po jego śmierci 3 października 1936 roku w Nowym Jorku, trofeum zostało przemianowane na „Heisman Memorial Trophy,” na jego cześć.

W latach następujących po jego karierze trenerskiej, podczas gdy w DAC, Heisman napisał i opublikował książkę, The Principles of Football, napisał kolumny czasopism dla różnych popularnych magazynów, i był w pracy nad inną książką w momencie jego śmierci. Heisman został pochowany w Rhinelander, Wisconsin, rodzinnym mieście swojej żony.

Książki

Brady, John T., The Heisman, A Symbol of Excellence, Atheneum, 1984.

Periodicals

New York Times, 4 października 1936.

Online

„A Brief History of the Heisman Memorial Trophy”, strona internetowa Heisman.com,http://www.heisman.com (22 stycznia 2004).

Carney, Jim, „Heisman Trophy namesake coached at Buchtel College,” Ohio.com website,http://www.ohio.com (styczeń 22, 2004).

„College Football History,” College Football History website,http://www.collegefootballhistory.com (styczeń 22, 2004).

„Creating the Big Game,” John W. Heisman and the Invention of American Football,” Greenwood Publishing Group website,http://info.greenwood.com (22 stycznia 2004).

„Heisman, John W., Football,” HickokSports.com website,http://www.hickoksports.com (styczeń 22, 2004).

„Heisman Led Jackets to Victory,” Campus Life, Georgia Tech website,http://cyberbuzz.gatech.edu (styczeń 22, 2004).

„John Heisman,” strona internetowa College Football Hall of Fame,http://www.collegefootball.org (22 stycznia 2004).

„John Heisman,” strona internetowa Find a Grave,http://www.findagrave.com (22 stycznia 2004).

„John Heisman w Auburn,” Rocky Mountain Auburn Club website,http://www.coloradotigers.com (styczeń 22, 2004).

„John Heisman, Profile,” Fans only, Clemson University,http://www.fansonly.com (styczeń 22, 2004).

„John William Heisman, Sport, Biografie”, strona referencyjna AllRefer.com,http://reference.allrefer.com (styczeń 22, 2004).

Pees, Samuel T., „John Heisman, Football Coach,” strona internetowa Oil History,http://www.oilhistory.com (styczeń 22, 2004).

„Principles of Football,” strona internetowa Hill Street Press,http://www.hillstreetpress.com (styczeń 22, 2004).

„When Oberlin was King of the Gridiron: The Heisman Years”, recenzja książki, strona internetowa Northeast Ohio Journal of History (University of Akron, OH),http://www2.uakron.edu/nojh (22 stycznia 2004).

„When Oberlin was King of Gridiron: The Heisman Years,