W ramach projektu GEMAS (geochemiczne mapowanie gleby rolnej) zebrano 2108 próbek gleby z horyzontu Ap z regularnie zaorywanych pól w 33 krajach europejskich, obejmujących 5,6 mln km2. Frakcja <2 mm tych próbek była analizowana na zawartość 53 pierwiastków metodami ICP-MS i ICP-AES, po mineralizacji HNO3/HCl/H2O (zmodyfikowane aqua regia). Wyniki są wykorzystywane do ustalenia zmienności tła geochemicznego i wartości progowych, wyprowadzonych statystycznie z zestawu danych, w celu zidentyfikowania niezwykle wysokich stężeń tych pierwiastków w próbkach Ap. Szczególnie interesujące są potencjalnie toksyczne pierwiastki (PTE), a mianowicie Ag, B, As, Ba, Bi, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Mn, Mo, Ni, Pb, Sb, Se, Sn, U, V i Zn, oraz nowo powstające pierwiastki krytyczne „high-tech” (HTCE), tj. lantanowce (np. Ce, La), Be, Ga, Ge, In, Li i Tl. Dla tych ostatnich nie ustalono dotychczas ani tła geochemicznego, ani wartości progowej w skali europejskiej. Między północną a południową Europą obserwuje się duże różnice w rozmieszczeniu przestrzennym wielu pierwiastków. Konieczne było zatem ustalenie trzech różnych zestawów geochemicznych wartości progowych, jednego dla całej Europy, drugiego dla Europy północnej i trzeciego dla Europy południowej. Wartości te zostały następnie porównane z istniejącymi wartościami wytycznymi dla gleby dotyczącymi (eko)toksykologicznych skutków tych pierwiastków, określonymi przez różne organy europejskie. Regionalny rozkład próbek ze stężeniami powyżej wartości progowych jest badany w oparciu o zestaw danych GEMAS, z zastosowaniem różnych metod oznaczania. Sporadycznie można zidentyfikować lokalne źródła zanieczyszczeń (np. miasta, huty metali, elektrownie, rolnictwo). W skali kontynentu nie można było wykryć żadnych oznak znaczącego wpływu rozproszonego zanieczyszczenia na regionalny rozkład stężeń pierwiastków w próbkach gleby rolniczej w Europie. W skali europejskiej zmienność naturalnego stężenia tła wszystkich badanych pierwiastków w próbkach gleby rolnej jest znacznie większa niż jakikolwiek wpływ antropogeniczny.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.